Από την κτηνίατρο Βασιλική Α. Νταβλούρου
Ο Βήχας των κυνοστασίων ή αλλιώς Λοιμώδης Τραχειοβρογχίτιδα είναι μια ιδιαίτερα συχνή, οξεία και πολύ μεταδοτική λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος του σκύλου.
Χαρακτηρίζεται κυρίως από ΞΑΦΝΙΚΗ εμφάνιση παροξυσμικού βήχα, με πολλές εκπτύσεις (αποχρέμψεις) και μερικές φορές ρινικές/οφθαλμικές εκκρίσεις.
Ο Βήχας περιγράφεται συνήθως από τους ιδιοκτήτες ως βραχνός, πολύ δυνατός και μοιάζει σαν το ζώο να ‘πνίγεται’ από κάτι που του έχει φράξει το λαιμό!! Είναι χαρακτηριστικό πως η πλειοψηφία των ιδιοκτητών όταν προσπαθούν να περιγράψουν στον κτηνίατρο αυτό που συμβαίνει στο ζώο τους μιλούν για ‘κόκκαλο’ που έχει σταθεί στο λαιμό του ζώου και συχνά είναι σχεδόν αδύνατο να πεισθούν για το αντίθετο. Όταν όμως τους ρωτάς αν το ζώο τρώει κανονικά, τότε η απάντηση είναι θετική. Το ζώο τρώει και πίνει κανονικότατα. Τότε λοιπόν αρχίζουν να αναθεωρούν την άποψη πως κάτι έχει φράξει το λαιμό του ζώου διαφορετικά, ΔΕΝ θα μπορούσε να καταπιεί.
Αυτό συμβαίνει γιατί πολύ απλά ο ιδιοκτήτης ενός ζώου δεν έχει την απαιτούμενη γνώση ώστε να ξεχωρίσει το σύμπτωμα του ΕΜΕΤΟΥ από αυτό του ΒΗΧΑ και αντιλαμβάνεται τις ‘αποχρέμψεις’ ως εμετό. ( χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως δεν εξετάζουμε και το ενδεχόμενο το ζώο πράγματι να έχει καταπιεί κόκκαλο και ιδίως όταν ο ιδιοκτήτης του συνηθίζει να του δίνει!!!)
Η απόχρεμψη είναι η αποβολή με το βήχα των διάφορων εκκρίσεων από τους βρόγχους και από το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα.
Ενώ ο εμετός,είναι η αποβολή από το στόμα του στομαχικού περιεχομένου,
Αιτία της νόσου είναι η προσβολή του οργανισμού από έναν ή περισσότερους παθογόνους παράγοντες (βακτήρια, ιοί ), οι οποίοι αποικίζουν τα επιθήλια των ρινικών οδών, της τραχείας, των βρόγχων και βρογχιολίων, αλλά ακόμα και του πνεύμονα.
Τα περιστατικά εκείνα όπου η προσβολή του οργανισμού οφείλεται σε έναν μόνο αιτιολογικό παράγοντα είναι συνήθως ελαφρά και αυτοϊώμενα. Η πρόγνωση για αυτά τα περιστατικά είναι εξαιρετική και το ζώο αναρρώνει σε λίγες ημέρες. Η ανοσία όμως που αναπτύσσει ο οργανισμός κατά της νόσου είναι συνήθως βραχεία ( μερικοί μήνες ) και αυτό σημαίνει πως το ζώο μπορεί εύκολα να ξαναπαρουσιάσει τα ίδια συμπτώματα. Συνήθως ζώα που προσβλήθηκαν μία φορά από τη νόσο, την εκδηλώνουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Τα περιστατικά εκείνα όπου η προσβολή του οργανισμού οφείλεται σε περισσότερους του ενός αιτιολογικούς παράγοντες ( βακτήριο και ιός ) είναι περισσότερο πολύπλοκα και με πιο βαριά κλινική εικόνα.
Οι συνηθέστεροι οργανισμοί που εμπλέκονται με τη νόσο αυτή είναι : Ο ιός Parainfluenza (CPiV) και το βακτήριο Bordetella bronchiseptica. Και άλλοι μικροοργανισμοί όμως μπορεί να εμπλακούν (π.χ. Mycoplasma,Pasteurella, Streptococcus, Pseudomonas) και να επιπλέξουν την κατάσταση ακόμα περισσότερο.
Επιδημίες του βήχα των κυνοστασίων είναι συχνές και συνηθισμένες. Φαίνεται μάλιστα πως ιδιαίτερη έξαρση τέτοιων περιστατικών παρατηρείται κατά την Άνοιξη και η εξήγηση είναι μάλλον απλή. Στις αρχές της Άνοιξης , όταν οι καιρικές συνθήκες βελτιώνονται, οι ιδιοκτήτες σκύλων βγάζουν περισσότερο τα ζώα τους έξω και τα φέρνουν σε επαφή με άλλα , σε χώρους όπως πάρκα, εκπαιδευτήρια, ξενοδοχεία. ιδίως σε χώρους όπου συμβιώνουν πολλά ζώα μαζί (Π.χ. pet-shops, ξενοδοχεία ζώων, εκπαιδευτήρια, κτηνιατρικά νοσοκομεία).
Η νόσος μεταδίδεται πολύ εύκολα από ζώο σε ζώο με απλή επαφή ή με μεταφορά σταγονιδίων αναπνευστικών εκκρίσεων με τον αέρα.
Συχνότερα η νόσος μεταδίδεται από μεγαλύτερης ηλικίας φορείς σε μικρότερης ηλικίας ζώα που δεν έχουν προηγουμένως εκτεθεί στη νόσο.
Η απέκκριση των παθογόνων μικροοργανισμών από το άρρωστο ζώο μπορεί να συνεχιστεί και για 3 μήνες μετά την αρχική του μόλυνση.
Οι ενήλικοι σκύλοι είναι πολύ πιο ανθεκτικοί στη νόσο σε σχέση με τα κουτάβια στα οποία μόνον η βαριά λοίμωξη μπορεί να επιφέρει το θάνατο λόγω πνευμονίας.
Τα συμπτώματα ( κλινικά σημεία) της νόσου είναι πολύ χαρακτηριστικά. Ξαφνική εμφάνιση επεισοδίων παροξυσμικού βήχα συνοδευόμενου από αποχρέμψεις (εκκρίσεις αναπνευστικού συστήματος και σάλια) και αλλαγή του τόνου της φωνής , σε έναν κατά τα άλλα υγιή και δραστήριο σκύλο που τίποτα επάνω του δεν δηλώνει ασθένεια. Ο βήχας είναι έντονος και ηχηρός και αυτό οφείλεται στο οίδημα των φωνητικών χορδών και την λαρυγγίτιδα. Συνήθως παράγονται πολλές εκκρίσεις που άλλοτε είναι εμφανείς και άλλοτε όχι αφού πολλά ζώα τις καταπίνουν.
Η πρόκληση του βήχα είναι εύκολη και αρκεί ένα τράβηγμα από το περιλαίμιο του ζώου ή ένα τσίμπημα στην περιοχή του λαιμού από το χέρι του κτηνίατρου!
Όπως ήδη αναφέραμε, εξάρσεις της νόσου είναι πιο συχνές την άνοιξη και το καλοκαίρι, αλλά η διαβίωση των σκύλων σε περιβάλλοντα όπου συνωστίζονται πολλά ζώα μαζί ευνοεί την εκδήλωση της νόσου οποιαδήποτε εποχή του χρόνου.
Ο χρόνος επώασης της νόσου ( από την στιγμή της μόλυνσης έως την στιγμή εκδήλωσης των συμπτωμάτων ) είναι 3-10ημέρες.
Η διάγνωση της νόσου είναι κυρίως εμπειρική. Βασίζεται δηλαδή τόσο στο ιστορικό που δίνει ο ιδιοκτήτης του ζώου στον κτηνίατρο όσο και στην κλινική εικόνα του ίδιου του ζώου. Η συνήθης παρουσίαση ενός τέτοιου περιστατικού από τους ιδιοκτήτες έχει ως εξής:
1.ο σκύλος μου έχει καταπιεί κόκκαλο! = αυτό είναι συνήθως το συμπέρασμα του ιδιοκτήτη και αν θέλετε η ‘διάγνωση’ που ο ίδιος θέτει, βλέποντας το ζώο του να προσπαθεί να βγάλει κάτι από το στόμα του ( και πολύ συχνά έχοντας ο ίδιος τύψεις αφού έχει δώσει στο ζώο κόκκαλα!)
2. ο σκύλος μου κάνει εμετό με αφρούς!= αυτά είναι τα σάλια και οι βρογχικές εκκρίσεις που μοιάζουν με εμετό.
Δεν υπάρχει ειδική εξέταση ή τεστ που να επιβεβαιώνει τη νόσο. Οι απλές εξετάσεις αίματος δεν είναι ενδεικτικές, ούτε καν οι ακτινογραφίες θώρακος παρά μόνον σε πολύ βαριά και επιπλεγμένα περιστατικά. Σε αυτά τα περιστατικά ειδικές καλλιέργειες από βρογχικές εκκρίσεις θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν την ύπαρξη των παθογόνων παραγόντων που προκάλεσαν τη νόσο.
Η θεραπεία της νόσου όταν αυτή εκδηλωθεί συνίσταται κυρίως στη χορήγηση αντιβιοτικών . Είναι αλήθεια πως στις περισσότερες μη επιπλεγμένες περιπτώσεις η νόσος υποχωρεί μετά από μερικές ημέρες ακόμα και όταν δεν χορηγηθεί κανένα φάρμακο. Επειδή όμως υπάρχει η πιθανότητα η νόσος να εξελιχθεί σε πνευμονία, γι’αυτό και θα πρέπει να χορηγούνται τουλάχιστον αντιβιοτικά στα ζώα που εκδηλώνουν τα συμπτώματα .
Κορτιζόνη,Αντιβηχικά και Βλεννολυτικά σκευάσματα ενδείκνυνται σε μερικές περιπτώσεις κυρίως για την καταπράυνση του βήχα και με την προϋπόθεση πως το ζώο παίρνει ήδη αντιβιοτικά.
ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ: υπάρχουν εμβόλια τόσο αντιϊκά όσο και αντιβακτηριακά κατά της συγκεκριμένης νόσου, τα οποία χορηγούνται είτε μέσω υποδόριας ένεσης είτε ενδορρινικά ( μέσα στη μύτη του ζώου). Ο ετήσιος πενταπλός εμβολιασμός των σκύλων περιλαμβάνει το εμβόλιο κατά του ιού της Ρινοτραχειίτιδας, ενώ για την Bordetella Bronchiseptica υπάρχει ξεχωριστό εμβόλιο.
Ο εμβολιασμός των σκύλων με τα επιπλέον εμβόλια κατά της νόσου αυτής είναι προαιρετικός και συστήνεται ιδιαίτερα σε ζώα τα οποία εκτείθενται ή πρόκειται να εκτεθούν σε περιβάλλοντα υψηλού κινδύνου ( εκθέσεις, εκπαιδευτήρια, ξενοδοχεία, εκτροφεία ). Στα ζώα αυτά ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται 5 τουλάχιστον ημέρες πριν την είσοδό τους στους παραπάνω χώρους, αν αυτά τα ζώα δεν έχουν εμβολιασθεί τους τελευταίους 6 μήνες.
Και ο εμβολισμός αυτός ( όπως και κανένας άλλος ) δεν παρέχει 100% προστασία έναντι της νόσου και σε καμία περίπτωση δεν έχει θεραπευτικό σκόπό.
Ζώα που έχουν εμφανίσει τα συμπτώματα της νόσου θα πρέπει να περιορίζονται και να μην έρχονται σε επαφή με μη προσβεβλημένα ζώα διότι ο κίνδυνος μετάδοσης της νόσου είναι ιδαίτερα υψηλός. Απολύμανση του χώρου διαβίωσης του προσβεβλημένου ζώου θα πρέπει να γίνεται παρότι λόγω της μετάδοσης μέσω αέρα η απόλυτη απολύμανση είναι σχεδόν αδύνατη. Καλός αερισμός (ιδίως σε χώρους όπως εκτροφεία, ξενοδοχεία κα), σχετική υγρασία (50-65%), αποφυγή πολύ υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος.
Σε εκτροφεία ή εκπαιδευτήρια όπου υπήρξε εκδήλωση επιδημίας, η εκκένωση των χώρων για 2 εβδομάδες επιβάλλεται, καθώς και η απομάκρυνση και θεραπεία όλων των ζώων που εκδήλωσαν τα συμπτώματα της νόσου.
Περιστατικά προσβολής ανθρώπων από το βακτήριο Bortetella bronchiseptica έχουν αναφερθεί. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν άτομα με ιδιαίτερα ευαίσθητο ανοσοποιητικό σύστημα ή άτομα ανοσοκατεσταλμένα εξαιτίας παθήσεων ( πχ. καρκινοπαθείς, ασθενείς του AIDS, άτομα που έχουν υποστεί σπληνεκτομή κα.), χρόνιων θεραπειών με στεροειδή, εγκυμοσύνης κτλ. Επίσης ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα άτομα που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος ( πνευμονίες κτλ.).
Η μετάδοση του μικροβίου από ζώο σε άνθρωπο όταν αυτή συμβεί είναι τυχαία και καθαρά συμπτωματική . Γενικά ο κίνδυνος προσβολής είναι μικρός ακόμα και για τα μικρά παιδιά ή ανοσοκατεσταλμένους ενήλικες με την προϋπόθεση βέβαια πως δεν έρχονται σε επαφή με μεγάλο αριθμό προσβεβλημένων ζώων.
ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΒΕΒΑΙΑ ΖΗΤΗΣΤΕ ΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΥ ΚΑΙ ΜΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΤΕ ΜΟΝΟΙ ΣΑΣ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ή ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟ ΖΩΟ ΣΑΣ. ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΖΩΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ. ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΠΟΥ Ο ΓΕΙΤΟΝΑΣ Ή ΦΙΛΟΣ ΕΔΩΣΕ ΣΤΟ ΣΚΥΛΟ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΣΕ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΕΙ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΣΑΣ ΣΚΥΛΟ ΑΝ Ο ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΤΟΥ ΤΟ ΧΟΡΗΓΗΣΑΤΕ ΔΕΝ ΗΤΑΝ Ο ΣΩΣΤΟΣ!!!!!!
ΑΝ ΕΧΕΤΕ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙ ΠΩΣ ΤΟ ΖΩΟ ΣΑΣ ΠΑΣΧΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΝΟΣΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΤΕ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟΝ/ΤΗΝ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟ ΣΑΣ, ΘΑ ΗΤΑΝ ΚΑΛΟ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΤΕ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΚΤΗΝΙΑΤΡΕΙΟΥ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΣΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΕΠΑΦΗ ΤΟΥ ΖΩΟΥ ΣΑΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΖΩΑ ΠΟΥ ΤΥΧΟΝ ΘΑ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΑΝΑΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ. Η ΝΟΣΟΣ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΗ!!!!
