Κείμενο: Pat Heath
Φώτο: Ν. Φωτακόπουλος
Συνεχίζουμε με το β μέρος του πολύ ενδιαφέροντος άρθρου για την αναπαραγωγή σκύλων σε μετάφραση της Μαρίας Γκινάλα. Στο τέλος του κειμένου θα βρείτε το λινκ που παραπέμπει στο α μέρος του άρθρου.
Δεν έχω καμία πρόθεση να θεωρηθώ εκκολαπτόμενος γενετιστής αλλά απλώς να προσπαθήσω να εξηγήσω, προς όφελος του νεότερου εκτροφέα, πως «διαβάζουμε» ένα πετιγκρί, έτσι ώστε να βοηθηθούν όσοι θέλουν να εκθρέψουν τον Πρωταθλητή των ονείρων τους.
Υπάρχουν τρία είδη αναπαραγωγής: η «κλειστή» (inbreeding) όταν ζευγαρώνεται αδελφός με αδελφή, μητέρα με γιο και πατέρας με κόρη, η «ανοικτή» (outcrossing) που σημαίνει σύζευξη δύο ζώων καθόλου ή ελάχιστα συγγενών μεταξύ τους και η «γραμμική» (linebreeding) που είναι κάτι μεταξύ των δύο, για να το πούμε πολύ απλά.
ΔΕΚΑ ΛΕΠΤΑ!
Να θυμάστε ότι ο κάθε σκύλος μπορεί να δώσει μόνο ότι έχει κληρονομήσει και ο ίδιος. Και να θυμάστε επίσης ότι χρειάζονται μόνο 10 λεπτά για να ζευγαρώσουν δυο σκυλιά, αλλά μάλλον 10 χρόνια για να εξαλειφθούν τα ελαττώματα που προκύπτουν! Κάθε ζώο είναι, όσον αφορά τα γονίδιά του, 50% του πατέρα του και 50% της μητέρας του, οπότε κάθε φορά που επαναλαμβάνεται ένα συγκεκριμένο όνομα σ΄ ένα πετιγκρί, τόσο αυξάνεται η συγκέντρωση (συμπυκνώνονται) των γονιδίων του σκύλου αυτού και η επιρροή του στους απογόνους.
Κρατήστε όσες φωτογραφίες καλών και νικηφόρων σκύλων της φυλής μπορείτε, αποκτήστε κάθε βιβλίο σχετικό με αυτήν μπορείτε. Έτσι, αναδιφώντας τα συγκεκριμένα σκυλιά και ρωτώντας αυτούς που τα γνώρισαν, μπορείτε ν΄ αποκτήσετε μια εικόνα των προτερημάτων και των ελαττωμάτων που είναι δυνατόν να μετέδωσαν. Γράψτε πάνω στα πετιγκρί οτιδήποτε χρήσιμη σχετική πληροφορία, περιλαμβάνοντας τους νικητές προγόνους αλλά και εκείνους που γέννησαν νικητές (ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ δε εκείνους που γέννησαν νικητές απογόνους όχι μόνο για τον ιδιοκτήτη/ εκτροφέα τους αλλά και για άλλα εκτροφεία).
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Τώρα κοιτάξτε το πετιγκρί προσεκτικά. Τι γνωρίζετε για την μητέρα; Είναι αρτιμελής και υγιής, έχει τον χαρακτήρα που θέλετε; Αν γνωρίζετε τα ελαττώματά της, σημειώστε τα σημεία που θέλετε να βελτιώσετε – άκρα, κεφάλι ή χαρακτήρα π.χ. Ακόμα πιο σημαντικό είναι αν είχε και η δική της μητέρα τα ίδια ελαττώματα. αν ναι, τότε μάλλον κληρονομήσατε διπλή δόση των ίδιων ελαττωμάτων (και προτερημάτων). Κάποιοι πρέπει να ξέρουν – μην φοβάστε να ρωτήσετε. Κάντε το ίδιο και όσον αφορά τους παππούδες, όχι μόνον τους γονείς.
Θυμάμαι πολύ καλά, πολλά χρόνια πριν, μια νικηφόρα θηλυκιά με θαυμάσιο κεφάλι που ήρθε σ΄ ένα επιβήτορά μου. Και τα πέντε κουτάβια που προέκυψαν ήταν όλα εξαίρετα και διακρίθηκαν σε διάφορα επίπεδα στις εκθέσεις. Λίγο αργότερα η αδελφή της ήρθε να ζευγαρώσει με τον ίδιο σκύλο, ελπίζοντας σε ανάλογο αποτέλεσμα, αλλά αυτή η θηλυκιά είχε πολύ στενό ρύγχος και τα δόντια της προεξείχαν. Τότε θυμήθηκα ότι είχα δει τη γιαγιά τους, η οποία επίσης είχε πολύ κακό στόμα. Το ενδιαφέρον είναι ότι από τα κουτάβια της πρώτης θηλυκιάς, όλα θηλυκά, τα τέσσερα έγιναν πολύ καλές μητέρες και συνέχισαν δίνοντας το ωραίο κεφάλι και στόμα της μητέρας τους αλλά η πέμπτη, την οποία είχα εξάγει και έγινε εύκολα Πρωταθλήτρια, ήταν η εξαίρεση: παρ΄ ότι ζευγαρώθηκε με επιβήτορες που προέρχονταν από προγόνους με καλό κεφάλι και στόμα επί πολλές γενιές, και στις δύο γέννες της σχεδόν όλα τα κουτάβια της είχαν στενό ρύγχος και υπερβολικά προγναθικό. Αν δεν είχα δει τη θεία και την γιαγιά της, θα απορούσα ακόμα από που είχε προέλθει το ελάττωμα αυτό.
ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ
Όσον αφορά τους σύγχρονους γεννήτορες, παρατηρήστε το φυλετικό τύπο στις εκθέσεις. Οι κυρίαρχοι επιβήτορες παράγουν την σφραγίδα τους, μεταδίδοντας ένα συγκεκριμένο τύπο όποιες και αν είναι οι θηλυκιές. Αυτοί είναι οι σκύλοι τους οποίους συνήθως «διπλασιάζει» κανείς στο πετιγκρί των απογόνων. Αν οι αρετές τους είναι άφθονες, σημειώστε τους σαν χρήσιμους επιβήτορες για γραμμική αναπαραγωγή. Μερικές φορές ένας σκύλος είναι ικανός να δίνει απογόνους καλύτερους από τον εαυτό του – αν αυτός ο σκύλος υπάρχει κάπου στο πετιγκρί της θηλυκιάς σας, σημειώστε το και αυτό: μερικοί από τους κορυφαίους επιβήτορες δεν είναι καν πρωταθλητές – στα Μπόξερ π.χ., μια τέτοια περίπτωση ήταν ο Felsign Faro.
Να θυμάστε ότι αυτό που αναζητάτε είναι τα προτερήματα: ο σκύλος που δεν έχει κραυγαλέα ελαττώματα αλλά ούτε και ξεχωριστές αρετές, συνήθως δίνει απογόνους που του μοιάζουν. Το ζητούμενο δεν είναι οι συνηθισμένες μετριότητες αλλά το εξαιρετικό. Ένας αρσενικός (η θηλυκιά) με ίσως ένα εμφανές ελάττωμα (π.χ. ένα άχρωμο τρίτο βλέφαρο ή ίσως «λιγότερο» ρύγχος απ΄ ότι θα θέλατε) μπορεί να μην μεταδίδει αυτό το ελάττωμα στους απογόνους του, αλλά αν έχει τόσο σημαντικά προτερήματα όπως εξαιρετικό στυλ και αρτιότητα κατασκευής και χαρακτήρα, και καλό κεφάλι κατά τα άλλα, τότε προσέξτε τι απογόνους δίνει. Τα σπουδαία δείγματα συνήθως προέρχονται από σπουδαίους επιβήτορες που έχουν πληθώρα προτερημάτων να δώσουν στους απογόνους των.
Η επιλογή αρσενικού είναι σημαντική επειδή έχει, στατιστικά, περισσότερη επίδραση στη φυλή του, αλλά υπάρχουν, πάντοτε, ορισμένες εξαιρετικές μητέρες που δίνουν υψηλή ποιότητας απογόνων με οποιοδήποτε ταίρι. Είναι σπάνιες αλλά «αξίζουν το βάρος τους σε χρυσάφι» και οι γιοι τους είναι κατά πάσα πιθανότητα εκείνοι που θα γεννήσουν τ΄ αστέρια του αύριο.
ΚΑΛΗ ΥΓΕΙΑ
Μην αγνοείτε αυτό τον πολύ σημαντικό παράγοντα εκτροφής. Αποφύγετε τελείως τις γραμμές που πάσχουν από (κληρονομική) αδράνεια της μήτρας και συνεχείς γέννες με καισαρικές τομές. Και βέβαια ακολουθήστε όλα τα προγράμματα καταπολέμησης κληρονομικών παθήσεων που υπάρχουν (π.χ. ισχιακή δυσπλασία, καρδιοπάθειες). Προβλήματα υγείας μπορεί να εξακολουθήσουν να έρχονται στην επιφάνεια, αλλά αν όλοι συμμορφώνονται με τα διαθέσιμα προληπτικά προγράμματα και εκτρέφουν μόνο από υγιείς γεννήτορες, τότε κάνουν όλο πραγματικά ότι περισσότερο μπορούν για την εξάλειψή τους. Συμπεριλαμβάνω όλα τ΄ αποτελέσματα καρδιακών και ισχιακών εξετάσεων στα πετιγκρί μου.
ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΝΙΚΗΤΕΣ
Συχνά ακούει κανείς ανθρώπους να λένε ότι πρέπει να ζευγαρώσουν τον Α με τον Β σκύλο γιατί ο συνδυασμός τους είναι νικηφόρος (παράγει νικητές). Αυτό μπορεί να είναι όντως έτσι αλλά το ζητούμενο δεν είναι απλά νικητές, αλλά μια οικογένεια συνολικά καλών σκυλιών, που θα δίνουν καλούς απογόνους σε κάθε γενιά. Αυτό ακριβώς είναι το σημείο όπου η γνώση των πετιγκρί θα δώσει καρπούς, αν χρησιμοποιηθεί σωστά. Τόσοι πολλοί εκτροφείς «εξαφανίζονται» μέσα σε μια μόλις γενιά, επειδή δεν μπορούν να διαβάσουν τις γενεαλογίες έτσι ώστε να συνεχίσουν χωρίς απώλειες ποιότητας. Συχνά αυτό συμβαίνει επειδή χρησιμοποιούν τον επιβήτορα «της μόδας» χωρίς να σκεφτούν αν όντως αυτός είναι ο πιο κατάλληλος για τη βελτίωση των γραμμών τους. Δεν είναι εύκολο (τίποτα που ν΄ αξίζει τον κόπο δεν είναι) αλλά είναι μια συναρπαστική ερασιτεχνική ασχολία και να χρησιμοποιηθεί κατάλληλα μπορεί να σας δώσει μια οικογένεια σκύλων για την οποία θα μπορείτε να νιώθετε υπερήφανοι και οι οποίοι θα αναγνωρίζονται και θα ξεχωρίζουν οπουδήποτε.
ΤΕΛΟΣ β ΜΕΡΟΥΣ.
(Το άρθρο γράφτηκε για την ετήσια έκδοση ΄97 του Ομίλου Μπόξερ Νοτιοδυτικής Αγγλίας, και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό ΚΥΝΟΛΟΓΙΑ όπου αναδημοσιεύτηκε με την ευγενική άδεια του αρχισυντάκτη P. Russell. Απόδοση στα ελληνικά: MWG).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΟ Α ΜΕΡΟΣ: Η «Γραμμική Αναπαραγωγή» και η Μελέτη του Πετιγκρί (μέρος α)
