κείμενο-Φώτο: kynology.gr
Μια σωστή κοινωνικοποίηση είναι το αποτελεσματικότερο όπλο ενάντια στις φοβίες και τα προβλήματα τα οποία μπορούν να δημιουργηθούν απ` αυτές.
Αν και πολλές φορές υπάρχει η θέληση, η πραγματικότητα διαφέρει. Κοινωνικοποίηση σημαίνει να εκθέτουμε τον σκύλο σε διαφορετικά ερεθίσματα για να τα συνηθίσει. Αυτό πρέπει να γίνεται σε μια ηλικία στην οποία είναι ακόμα ευάλωτος και εύπλαστος ο χαρακτήρας του σκύλου.
Λάθη τα οποία εμποδίζουν την κοινωνικοποίηση υπάρχουν πολλά. Πολλοί ιδιοκτήτες σκύλων δεν αφήνουν τα κουτάβια τους να έρθουν σε επαφή με άλλα σκυλιά, όσο δεν έχει τελειώσει ο εμβολιασμός. Έτσι περνάνε πολλές φορές οι πρώτες (χρήσιμες) 15 εβδομάδες στη ζωή του κουταβιού και αυτό δεν έχει πατήσει ακόμα το πόδι του έξω από το σπίτι ή τον κήπο του σπιτιού. Μ` αυτόν τον τρόπο χτίζεται η βάση για φόβο έξω από το γνώριμο περιβάλλον για αργότερα. Οπωσδήποτε πρέπει να συμβουλευτεί ο ιδιοκτήτης έναν κτηνίατρο για ένα πρόγραμμα εμβολιασμού, το οποίο επιτρέπει από νωρίς κάποιες εξωτερικές επαφές. Ένα μικρό ρίσκο πάντα υπάρχει, αλλά δεν πρέπει να είναι κυρίαρχο εμπόδιο στην κοινωνικοποίηση. Καλό είναι να κανονίζονται συναντήσεις με γνωστούς (υπεύθυνους) κυνόφιλους για να έρθει το κουτάβι σε επαφή με άλλα σκυλιά. Ακόμα καλύτερο είναι να οργανωθεί ένα γκρουπ κουταβιών με τακτικές συναντήσεις ή κάτι παρόμοιο σε μια σχολή εκπαίδευσης σκύλων.
Οι φόβοι του ιδιοκτήτη
Αλλά δεν είναι μόνο οι αρρώστιες οι οποίες εμποδίζουν τους ιδιοκτήτες κουταβιών να βγαίνουν με τα «μωρά» τους στον έξω κόσμο. Εκεί υπάρχουν σε κάθε γωνία οι -«τι γλυκούλη που είναι»- άνθρωποι. Δεν αρέσει σε όλους να αγγίζονται τα σκυλιά τους από όλους τους ξένους στο δρόμο και οι διάφορες αντιδράσεις του κόσμου δεν είναι πάντα ό,τι καλύτερο για την κοινωνικοποίηση του σκύλου. Αλλά ακόμα κι αυτό δεν πρέπει να γίνεται εμπόδιο και για χάρη του σκύλου μας πρέπει να το υποστούμε κι αυτό. Ένα χαριτωμένο Γιόρκσαϊρ Τέρριερ πρέπει να μάθει νωρίς ότι η θέα του και μόνο μπορεί να προκαλεί αναστάτωση στους περαστικούς και πρέπει να το συνηθίσει, επειδή αυτό θα συμβαίνει σχεδόν σε κάθε του έξοδο.
Για τον νεαρό μεγαλόσωμο σκύλο μετράει κάθε ευχάριστη επαφή με άλλους ανθρώπους δίπλα, επειδή κάθε μέρα που περνάει, όλο και πιο λίγα άτομα θα τον βρίσκουν χαριτωμένο και οι περισσότεροι σύντομα θα αρχίσουν να τον φοβούνται.
Τότε υπάρχει περίπτωση, από τις αντιδράσεις των περαστικών, ο σκύλος να αποκτήσει αρνητικές εμπειρίες. Καλό είναι λοιπόν να έχει μάθει από πιο νωρίς ότι οι άνθρωποι δεν είναι εχθροί και επικίνδυνοι.
Καμιά φορά, όταν το κουτάβι έχει μια συνάντηση με έναν κακού χαρακτήρα σκύλο μεγαλύτερης ηλικίας ή κάποια παρόμοια αρνητική εμπειρία, ο ιδιοκτήτης του χάνει κάθε διάθεση να το κοινωνικοποιήσει. Το κουτάβι, μετά από μια τέτοια συνάντηση, δείχνει έτσι κι αλλιώς μια επιφυλακτικότητα και άρνηση για βόλτες. Αλλά ειδικά τώρα πρέπει ο ιδιοκτήτης να λάβει τα μέτρα του. Μια αρνητική εμπειρία στην μικρή ηλικία του κουταβιού αποτυπώνεται πολύ περισσότερο στο μυαλό του, από δεκάδες παρόμοιες σε μεγαλύτερη ηλικία. Η συμπόνοια δεν είναι ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών.
Δεν πρέπει να επιτραπεί στο κουτάβι να γίνει εσωστρεφές και να θυμάται αυτή την αρνητική του εμπειρία. Αντιθέτως, πρέπει ο ιδιοκτήτης να φροντίσει για άφθονες θετικές εμπειρίες του κουταβιού του, για να ξεχαστεί η αρνητική, πριν γίνει μια αθεράπευτη φοβία.
Προβλήματα εκτροφής
Για κάποιους λόγους είναι δυνατόν να παραμένουν κουτάβια για μεγαλύτερο διάστημα στον εκτροφέα. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή δεν βρέθηκαν αρκετοί κατάλληλοι, καινούργιοι ιδιοκτήτες ή επειδή ο εκτροφέας θέλει να παρακολουθήσει λίγο ακόμα την ανάπτυξη των κουταβιών του, για να διαλέξει ποιο θα κρατήσει για τον εαυτό του (για έκθεση ή εκτροφή) ή για άλλους λόγους.
Τότε, η κοινωνικοποίηση είναι στα χέρια του. Αμφίβολο είναι αν μπορεί να προσφέρει στο κουτάβι τα ερεθίσματα τα οποία χρειάζεται, για να αναπτύξει ισορροπημένο χαρακτήρα και χωρίς τα αδέλφια του σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, πράγμα το οποίο χρειάζεται πολύ δουλειά. Επειδή κανείς δεν ξέρει που θα ζήσει το σκυλάκι αργότερα, πρέπει να συνηθίσει σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα.
Κάθε γέννα πρέπει να παρακολουθείται στενά από τον εκτροφέα. Όταν αυτός παρατηρεί ότι ένα κουτάβι τυραννιέται συνεχώς από τα αδέλφια του, πρέπει να το χωρίζει απ` αυτά για να μην αποκτήσει μόνο αρνητικές εμπειρίες ιεραρχίας και παραμείνει ένα φοβισμένο σκυλί για όλη του την ζωή.
Ποιά ερεθίσματα είναι απαραίτητα;
Οι διάφορες φοβίες οι οποίες παρουσιάζονται στα σκυλιά είναι αποτελέσματα ανεπαρκούς κοινωνικοποίησης.
Σε τι είδους ερεθίσματα πρέπει να εκτεθεί το κουτάβι για να μην έχει αργότερα φοβίες είναι ένα σημαντικό ερώτημα.
Ο κάθε ιδιοκτήτης πρέπει να λάβει υπόψη του, τι περιμένει από το σκύλο του και πώς είναι οι συνθήκες της ζωής του, στις οποίες θέλει να ανταποκρίνεται και ο σκύλος, χωρίς προβλήματα.
Όταν θέλει ο ιδιοκτήτης να κάνει κατά καιρούς ταξίδια χωρίς το σκύλο του, πρέπει να τον μάθει να μένει και με άλλους ανθρώπους ώστε να μην υποφέρει από το άγχος του αποχωρισμού. Όλες οι περιπτώσεις πρέπει να αποτελούν τμήμα της εκπαίδευσης. Αν κάτι που φαίνεται ασήμαντο παραμεληθεί, αργότερα μπορεί να έχει σημαντική αρνητική συνέπεια.
Ένα πολύ σημαντικό σημείο είναι η περιποίηση του σκύλου. Από πολύ νωρίς πρέπει το κουτάβι να εξοικειώνεται με τις μεθόδους περιποίησης οι οποίες θα ακολουθούνται και στην ενήλικη ζωή του. Ό,τι έχει σχέση με το σώμα του σκύλου, μπορεί αυτός να το συνδέσει εύκολα με πόνο και ίσως να του προκαλεί φοβίες. Αν θέλετε να παρουσιάζετε τον σκύλο σας σε εκθέσεις είναι σημαντικότατο να του μάθετε να δείχνει τα δόντια του και να δέχεται το ψηλάφισμα των όρχεών του (αν είναι αρσενικός). Η περιποίηση του σκύλου δεν είναι πάντα ό,τι πιο ευχάριστο γι` αυτόν. Αν και σ` έναν κοντότριχο σκύλο αρέσει το γυάλισμα του τριχώματος μ` ένα γάντι γιατί του θυμίζει χάδι, ένα Μπόμπτεϊλ για παράδειγμα θα έχει σίγουρα αντιρρήσεις να στέκεται με τις ώρες για να του ξεμπερδεύετε το τρίχωμά του, αν δεν το έχει μάθει από μικρό. Η διαδικασία της περιποίησης έχει και πολλά κοινά σημεία με την ιεράρχηση των σκύλων. Μαζί με τον πόνο που προκαλούν οι τσατσάρες και οι βούρτσες χρειάζεται να γυρίζετε τον σκύλο, να τον πιάνετε στην ράχη και γενικώς να του δίνετε συνεχώς εντολές. Έτσι αντιδράει ο σκύλος όπως πρέπει να αντιδράσει ένα ζώο χαμηλότερης ιεραρχίας. Θέλει να δείχνει μικρότερος ή ακόμα πέφτει ανάσκελα στην πλάτη του. Όπως το βλέπει εκείνος, μετά απ` αυτές του τις ενέργειες θα έπρεπε να σταματήσετε αμέσως τις επιβλητικές κινήσεις σας. Αλλά επειδή δεν σταματάτε, ο φόβος του σκύλου όλο και μεγαλώνει. Φτάνει τότε κάποια μέρα που το Μπόμπτεϊλ πρέπει να κουρευτεί τελείως επειδή το τρίχωμά του μοιάζει μ` αυτό του προβάτου καθώς μόλις βλέπει τη βούρτσα αρχίζει να δαγκώνει ό,τι κινείται και αλλά παρόμοια. Τα σκυλιά τα οποία έχουν εξοικειωθεί από μικρά με την περιποίηση δεν δείχνουν τέτοια συμπεριφορά. Τη φασαρία με το μπάνιο την έχουν πολλοί ιδιοκτήτες, εξαιτίας της λανθασμένης άποψης ότι το μπάνιο απαγορεύεται τον πρώτο χρόνο ζωής του σκύλου.
H σημασία των ήχων
Από τον εκτροφέα κιόλας πρέπει το κουτάβι να έχει επαφές με άντρες, γυναίκες και παιδιά και να έχει συνηθίσει τους ήχους διαφόρων οικοσκευών (πχ. ηλεκτρική σκούπα, μπλέντερ, τηλεόραση κλπ.) Σκυλιά τα οποία έχουν ανατραφεί σε οικογενειακό περιβάλλον δείχνουν κατά κανόνα πολύ λιγότερες φοβίες, από αυτά τα οποία μεγάλωσαν σε κυνοκομεία, χωρίς επαφή με το σπίτι.
Ο αγοραστής πρέπει να συνεχίσει την κοινωνικοποίηση και να φέρει το κουτάβι κοντά σε όλες τις πιθανές καταστάσεις τις οποίες υπάρχει περίπτωση να συναντήσει το σκυλί. Αυτά είναι ήχοι (τρυπάνι, πιστολάκι, κλπ.), άλλα οικόσιτα ζώα ( πουλιά, χάμστερ), επισκέπτες κ.λ.π. Έξω από το σπίτι πρέπει να μάθει την κίνηση στο δρόμο, τις βόλτες με το αυτοκίνητο, τα παιδιά που τρέχουν και παίζουν. Ήχους από μέσα μαζικής συγκοινωνίας, του σκουπιδιάρικου και ελεύθερων (άγριων και μη) ζώων.
Ένας επιφυλακτικός σκύλος χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστεί σε καινούργιο περιβάλλον από έναν με άφθονη αυτοπεποίθηση. Καλό είναι να μοιάζει το καινούργιο σπιτικό του κουταβιού λίγο με το παλιό. Γνώριμες μυρωδιές, μια κουβέρτα την οποία έδωσε ο εκτροφέας ή ακόμα και η κολόνια του εκτροφέα είναι μερικά καλά τρικ για την αρχή.
Επισκέπτες, οι οποίοι τρελαίνονται στην θέα ενός κουταβιού (αρνητικά και θετικά),είναι καλό να μην έρχονται αρχικά μέχρι να έχει μάθει το σκυλάκι καλά το καινούργιο του περιβάλλον.
Αλλά το να «προστατεύεται» το κουτάβι από κάθε είδος ερεθίσματα και επαφές είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να γίνει και θα έχει ανεπανόρθωτα αποτελέσματα που θα είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν όταν ο σκύλος θα έχει πια ενηλικιωθεί. Γι` αυτό, ο κάθε ιδιοκτήτης θα πρέπει να βοηθάει το κουτάβι του να γίνει ένας ολοκληρωμένος ενήλικος σκύλος με ισορροπημένο και χαρούμενο χαρακτήρα ώστε να μη δημιουργούνται προβλήματα και να είναι άνετη και ισορροπημένη η κοινή τους ζωή.
