Ο χρωματισμός του Δαλματικού σκύλου!

Κείμενο: Nenad Devic απόδοση Π. Παπαδημητρίου

Φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

“Plum Pudding” (Πουτίγκα με δαμάσκηνα) θύμιζε στους Άγγλους ο Δαλματικός σκύλος, εξαιτίας του χαρακτηριστικού του χρωματισμού. Έτσι υιοθετήθηκε από τους κυνόφιλους ένα ακόμα “χαϊδευτικό” όνομα γι΄ αυτόν τον πανέμορφο σκύλο “The plum pudding-dog”. Το χρώμα είναι η ιδιότητα των δαλματικών που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τις άλλες φυλές και τους εξασφαλίζουν μια αξιοζήλευτη θέση στις προτιμήσεις των κυνοφίλων. Τέτοια διάταξη χρωστικής δεν συναντάμε σε καμία άλλη φυλή, γεγονός που χαρίζει στον Δαλματικό μοναδική γοητεία και τον τοποθετεί σε μια από τις κορυφαίες θέσεις της δημοτικότητας. Αναμφισβήτητο είναι βέβαια το γεγονός ότι η φυλή έχει και άλλα χαρίσματα, ψυχικά και μορφολογικά, που την κάνουν ακόμα πιο ξεχωριστή και ενδιαφέρον. Παρ΄ όλα αυτά η “πιτσιλωτή” του εμφάνιση είναι εκείνη  που κερδίζει, τις πρώτες, τουλάχιστον, εντυπώσεις.

Ακόμα και το πρότυπο της φυλής, από την πρώτη του έκδοση (τέλη του 19ου αιώνα), μέχρι σήμερα δίνει μεγάλο βάρος στο χρωματισμό, εκφράζοντας με σαφήνεια τα ελαττώματα που τιμωρούνται με αποκλεισμό.

Το βασικό χρώμα είναι το καθαρό λευκό, με σαφείς μαύρες ή καστανές κηλίδες διαμέτρου 2-3 εκατοστών. Οι κηλίδες στο σώμα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο καθαρά διαγραμμένες, ισομεγέθεις και ομοιόμορφα κατανεμημένες (στο κεφάλι, στα πόδια και στην ουρά είναι κάπως μικρότερες). Ο ιδεώδης χρωματισμός του Δαλματικού προβλέπει οι κηλίδες να σκεπάζουν όσο το δυνατό μεγαλύτερη επιφάνεια του τριχώματος, χωρίς να ενώνονται μεταξύ τους. Το χρώμα της μύτης πρέπει να είναι το ίδιο χρώμα με τις βούλες. Έτσι, δείγματα με μαύρες κηλίδες έχουν μαύρη μύτη ενώ τα δείγματα με καστανό χρώμα, καστανή μύτη. Το χρώμα των ματιών πρέπει επίσης να συμβαδίζει με το χρώμα των κηλίδων. Βάσει αυτής της αρχής, τα δείγματα με μαύρες βούλες απαιτείται να έχουν όσο το δυνατόν πιο σκούρα μάτια, ενώ στα δείγματα με καστανές κηλίδες τα μάτια πρέπει να έχουν το χρώμα του κεχριμπαριού. Τον κανόνα αυτό πρέπει να ακολουθούν και τα χείλη (βλεννογόνοι).

dalmatias1

Διατριβές και αντιπαραθέσεις

Το θέμα του χρωματισμού των αυτιών αποτελεί από μόνο του αντικείμενο λεπτομερούς διατριβής, έχοντας γίνει πεδίο επικών αντιπαραθέσεων και παρεξηγήσεων μεταξύ κυνολόγων, κριτών και εκτροφέων. Το πρότυπο της φυλής προβλέπει αυτιά με βούλες. Στην πράξη όμως είναι αποδεδειγμένο ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να επιτευχθεί τέτοιος χρωματισμός και έτσι βρέθηκε η συμβιβαστική λύση: στο λοβό του αυτιού πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχουν μαύρες / καφέ και λευκές επιφάνειες. Έτσι, τουλάχιστον το 1/3 του αυτιού πρέπει να είναι λευκό. Το πόσο σημαντικός είναι γενικά ο χρωματισμός στους Δαλματικούς σκύλους, μας επιβεβαιώνει και το γεγονός ότι στις εκθέσεις οι περισσότερες περιπτώσεις μηδενισμού προέρχονται από τη μη τυπική απόχρωση και διάταξη των κηλίδων. Σύμφωνα με το Πρότυπο αιτίες μηδενισμού μπορούν να είναι μεγάλες μαύρες / καφέ επιφάνειες (που προέρχονται από πολλές ενωμένες κηλίδες), μια περιφέρεια (άλως) γύρω από το μάτι, τριχρωμία, το λεμονί χρώμα, απουσία κηλίδων γύρω από το μάτι, γαλάζια μάτια και οποιαδήποτε άλλη απόκλιση από το Πρότυπο.

Το ιδεώδες χρώμα που θεσπίζει το Πρότυπο της φυλής, είναι ο σκοπός, το όνειρο, μα και ο “εφιάλτης” του κάθε σοβαρού εκτροφέα. Τίθεται όμως το ερώτημα, κατά πόσο μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο και κατά πόσο μπορεί να είναι κληρονομήσιμο. Σε ολόκληρο τον κόσμο μόνο μια ομάδα ανθρώπων κατάφερε να δώσει – σχεδόν – σάρκα και οστά στο Πρότυπο της φυλής, σε μια αυστηρά περιορισμένη ομάδα Δαλματικών σκύλων αποτελούμενη από 101 δείγματα, στην ομώνυμη ταινία του Walt Disney…

Στην πραγματικότητα όμως τα πράγματα είναι πολύ πιο πολύπλοκα από ότι φαίνονται. Δεν είναι εύκολο να βγει κανείς νικητής στον “πόλεμο των γονιδίων”. Αναφερόμαστε σε γονίδια που, πριν από πολύ καιρό, μπήκαν “λαθραία” στην γονιδιακή σύσταση της φυλής και ακόμη μέχρι και σήμερα παιδεύουν τους εκτροφείς. Για παράδειγμα, το αίμα Μπουλ Τέρριερ που χρησιμοποιήθηκε, έδωσε ανοιχτόχρωμα δείγματα και δημιούργησε ανωμαλίες στο χρωματισμό του κεφαλιού. Η διασταύρωση με Πόιντερ δημιούργησε χρωματιστές επιφάνειες μεγαλύτερες του επιτρεπτού, τα εντελώς μαύρα / καφέ αυτιά, εισήγαγε το λεμονί χρώμα καθώς και τις μικροσκοπικές κηλίδες. Οι εκτροφείς, ελλείψει συνεννοήσεως, κινούμενοι σε διαφορετικές κατευθύνσεις, με διαφορετικές προτεραιότητες, κατέληξαν με εντελώς διαφορετικά δείγματα σε ποιότητα, ποσότητα και κατανομή των κηλίδων αλλά και σε μορφολογικά χαρακτηριστικά. Άλλοι έδωσαν περισσότερη βαρύτητα στην γενικότερη μορφολογία, άλλοι στα υπόλοιπα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά, δημιουργώντας δείγματα που, σε μεταξύ τους σύγκριση, σε έκαναν να αναριωτιέσαι αν ανήκουν στην ίδια φυλή.

dalmatias2Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι οι Δαλματικοί σκύλοι γεννιούνται εντελώς λευκοί, όπως και τα Αγγλικά Σέττερ. Στην πρώτη εβδομάδα της ζωής τους εμφανίζουν μικρές βούλες οι οποίες σιγά – σιγά πολλαπλασιάζονται και γίνονται πιο ευδιάκριτες. Το φαινόμενο αυτό πολλές φορές μας βάζει σε δίλημμα στην επιλογή κουταβιού, διότι για αρκετούς μήνες εμφανίζονται βούλες που “μετακινούνται”. Οι κηλίδες που εμφανίζονται αργότερα από τις υπόλοιπες είναι ανεπιθύμητες, εξαιτίας του μικρότερου μεγέθους τους. Το φαινόμενο αυτό είναι συνηθέστερο στην καστανή “έκδοση” της φυλής. Οι κηλίδες αυτές εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ολόκληρου του φάσματος της ζωής του Δαλματικού και ιδιαίτερα στα θηλυκά μετά τη γέννα.

Το πρότυπο του Δαλματικού σκύλου, όπως και όλα άλλωστε, συντάχτηκε κατά τέτοιο τρόπο ώστε ν΄ απαιτεί την υψηλότερη δυνατή ποιότητα. Όμως η υποκειμενική ερμηνεία του δημιούργησε αρκετά προβλήματα, ιδιαίτερα στο κεφάλαιο του χρωματισμού. Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω και τα υπόλοιπα, άκρως σημαντικά χαρακτηριστικά αυτής της φυλής, αποφάσισα σ΄αυτό το άρθρο να αναφερθώ περιληπτικά μόνο στο θέμα του χρωματισμού γιατί, όπως και να το δει κανείς, το κύριο χαρακτηριστικό του Δαλματικού σκύλου είναι η ιδιόρρυθμη χρωματική του μορφή.