Πώς να μετρήσετε την εξυπνάδα του σκύλου και να καταλάβετε τη γλώσσα του…

κείμενο.: Rosetta Griglie.απόδ.: Angela Galati

φωτο: Ν. Φωτακόπουλος

“Κοίταξέ τον και θα καταλάβεις τι λέει”.

Ο κάθε σκύλος έχει μια λογική συμπεριφορά που φαίνεται ότι προκαλείται από ένα “συλλογισμό” ή πάντως από μια σειρά συμπερασμάτων.

“Οι σκύλοι δεν είναι άνθρωποι ντυμένοι με γούνα και όταν αρνείσαι τη φύση τους, τους προσφέρεις μια κάκιστη υπηρεσία”.  Jeanne Schinto.

Ο πρώτος ο οποίος έθεσε το πρόβλημα της εξυπνάδας των σκύλων ήταν ο Αριστοτέλης, ο οποίος είπε ότι οι σκύλοι διαφέρουν από τους ανθρώπους μόνο στον βαθμό νοημοσύνης, επομένως στην ουσία παραδεχόταν την ύπαρξη νοημοσύνης στους σκύλους.

Μετά από αυτόν, κι άλλοι φιλόσοφοι και επιστήμονες αντιμετώπισαν το πρόβλημα αλλά ποτέ κανείς δεν κατάφερε να αποδείξει ότι οι σκύλοι δεν είναι έξυπνοι.    

Ο Δαρβίνος στο βιβλίο του “Η προέλευση του ανθρώπου” γράφει:

“Τις αισθήσεις και τις αντιλήψεις, τις διάφορες συγκινήσεις και ικανότητες για τις οποίες ο άνθρωπος είναι υπερήφανος, όπως η αγάπη, η μνήμη, η προσοχή, η περιέργεια, η μίμηση, η σκέψη κ.λ.π, μπορούμε να τις συναντήσουμε σε ένα αρχικό στάδιο ή μερικές φορές ακόμη και πιο ανεπτυγμένες ακόμα και στα κατώτερα ζώα”.

Και ο Enrico Oddo: “Επάνω σε ένα υπόστρωμα καλού και σκεπτόμενου χαρακτήρα σαν εκείνο του Λάβερακ, η εξυπνάδα είναι ένα προσόν που επιδέχεται άνετα ανάδειξη και, κατά τη γνώμη μου, η επιτυχία του Λάβερακ στο κυνήγι, οφείλεται πολύ σε αυτό”. Ο συγγραφέας, που ήταν ένας από τους πιο εκτιμούμενους διεθνείς κριτές, είναι πεπεισμένος ότι είναι μεγάλο λάθος να θεωρεί κανείς ότι στο κυνήγι αρκούν τα αθλητικά προσόντα, η καλή μύτη και η σταθερή φέρμα. Εκείνο που μετράει περισσότερο είναι η φαιά ουσία.

Η εξυπνάδα του σκύλου, κατά την γνώμη μερικών ερευνητών, δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα σύνολο από κύριες νοητικές ικανότητες από τις οποίες η καθεμία υπολογίζεται σαν μια ξεχωριστή ικανότητα.

Ο Howard Gardner ψυχολόγος στο Harvard, θεωρεί αυτές τις ικανότητες “πολλαπλή εξυπνάδα” και η καθεμιά από αυτές είναι η δυνατότητα να λύνει προβλήματα ή να παράγει λογική συμπεριφορά σε ειδικές περιβαλλοντικές καταστάσεις.   

Επομένως ξεχωρίζει επτά είδη εξυπνάδας- ικανοτήτων από τις οποίες, κατά τη γνώμη του, μερικές ανήκουν και στο σκύλο.

Με αυτό τον τρόπο εξηγούνται λοιπόν ορισμένες λογικές συμπεριφορές, η μάθηση- περισσότερο ή λιγότερο γρήγορη σε διαφορετικά άτομα- και επίσης η προδιάθεση σε ορισμένα καθήκοντα.

Η εξυπνάδα “του χώρου”.

Αποτελείται από την ικανότητα  να έχουμε καλά στο νου μας την οργάνωση από τα όσα μας περιβάλλουν: ο τόπος στον οποίο βρίσκονται τα αντικείμενα ή η απόσταση ανάμεσα σε δυο σημεία. Ο σκύλος διαθέτει αυτό το είδος εξυπνάδας αφού θυμάται πού βρίσκεται το παιχνίδι του ή το περιλαίμιο, κι αυτά είναι μόνο δυο από τα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να δώσουμε.

Η σωματική εξυπνάδα.

Αντιστοιχεί στην ικανότητα να κινούμε το σώμα όπως χρειάζεται ανάλογα με την πράξη που θέλουμε να κάνουμε: να γράψουμε, να τρέξουμε, να χορέψουμε ή να κάνουμε ποδήλατο. Έτσι και ο σκύλος κυνηγά με έναν ορισμένο τρόπο μπαίνοντας στους θάμνους, ρυθμίζοντας τις κινήσεις του αποφεύγοντας να χτυπήσει ή κάνοντας το ανέβασμα στην αναθυμίαση ανάλογα με το στυλ της φυλής.

Η απόδειξη που κατανοείται πιο εύκολα, είναι εκείνη που μας δίνεται  από τους σκύλους που ανεβαίνουν την ανεμόσκαλα η συμμετέχουν σε αγώνες agility ή που τέλος πάντων εκτελούν ιδιαίτερες ασκήσεις αποδεικνύοντας ότι κατέχουν και την εξυπνάδα “του χώρου” και το πως θα κινηθούν σε αυτόν.      

Εξυπνάδα στην επικοινωνία με τους άλλους.

Είναι η γνώση του ορίου των ικανοτήτων του και επομένως από αυτή κρίνεται εάν μπορεί να γίνει αρχηγός του κοπαδιού ή απλώς να εκτελεί ορισμένα καθήκοντα και να έχει ορισμένους ρόλους. Αυτή η εξυπνάδα- ικανότητα φανερώνεται και όταν ο σκύλος αρχίσει να κοινωνικοποιείται με άλλους σκύλους ή προσπαθεί να γνωστοποιήσει τις ανάγκες του στον άνθρωπο. Είναι η βάση της επικοινωνίας. Εάν κάποιος δεν αναγνωρίζει ότι υπάρχουν και άλλα άτομα και ότι η συμπεριφορά τους μπορεί να επιδράσει άμεσα και σε αυτόν, τότε δεν έχει ανάγκη να επικοινωνήσει. Σχετικά με αυτό οι ψυχολόγοι προειδοποιούν να μην ενθουσιαζόμαστε εύκολα. Ο Αμερικανός ψυχολόγος Stanley Corey εξακριβώνει ότι: “Αυτό που λείπει είναι το εσωτερικό μάτι της συνείδησης. Στο ζώο που έχει επίγνωση, οι συμπεριφορές μοιάζουν σαν να προκαλούνται μόνο από ένα είδος ψυχολογικού αυτόματου πιλότου, ενώ στο ζώο που έχει συνείδηση, οι έξυπνες δραστηριότητες συνοδεύονται από μια ορισμένη γνώση των σχετικών εξελίξεων της σκέψης”.

Η μουσική εξυπνάδα (αίσθηση)

Οι σκύλοι δεν απέδειξαν ποτέ ότι εκτιμούν τη μουσική αρμονία, παρόλο που υπάρχει μια ολόκληρη φιλολογία που υποστηρίζει το αντίθετο και πείθει φαινομενικά. Όταν το κοπάδι- όπως γίνεται στους λύκους- συγκεντρώνεται και ουρλιάζει το κάνει μόνο για να αποδείξει την παρουσία του. Οι σκύλοι που έλκονται από ορισμένες μελωδίες στις οποίες τους έχουν συνηθίσει απαντούν ουσιαστικά σε μια εντολή.

 

Η λογικο- μαθηματική εξυπνάδα

Δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ικανότητα να λύνουμε προβλήματα χρησιμοποιώντας μαθηματικούς τύπους ή να βρίσκουμε επιστημονικές λύσεις. Είναι ξεκάθαρο ότι παρόλο που ο σκύλος εκτελεί ορισμένες πράξεις (μπορεί ίσως να μετρά μέχρι το πέντε κ.α.) που μπορούν να μας εντυπωσιάσουν και να μας ξαφνιάσουν, δεν κατέχει αυτή την εξυπνάδα γιατί λείπει η μαθηματική σκέψη της εξακολούθησης.

Η  γλωσσολογική εξυπνάδα.

Πρέπει να ξεκινήσουμε από την σκέψη ότι ” η ικανότητα να παράγουμε ήχους ή σήματα για να επικοινωνήσουμε με τους άλλους έρχεται μετά από εκείνη της κατανόησης της γλώσσας και αντιπροσωπεύει ένα  ανώτερο επίπεδο στην κατάταξη των γλωσσολογικών ικανοτήτων” (Stanley Corey).

Έτσι όταν καλούμε το σκύλο και του δίνουμε ορισμένες εντολές αντιλαμβανόμαστε ότι κατέχει ακριβώς αυτή την γλωσσολογική εξυπνάδα. Εξάλλου ο σκύλος αναγνωρίζει τέλεια τη γλώσσα του σώματος, που για ένα ψυχολόγο σημαίνει πως κινούμαστε, ποιες στάσεις παίρνουμε, ακόμη και τις εκφράσεις του προσώπου. Δηλαδή πώς αλλάζουμε ανάλογα με τις συγκινήσεις ή με τις διαφορετικές κοινωνικές καταστάσεις. Πολλοί θα έχουν παρατηρήσει ότι όταν οι άνθρωποι είναι εκνευρισμένοι (όχι απαραίτητα με κάτι που έκανε ο σκύλος τους) ή προσπαθούν να συγκρατηθούν, ο σκύλος κάθεται ήσυχος ή ακόμη φεύγει σαν να είναι αυτός εκείνος που έκανε το λάθος ή σαν να είναι αυτός η αιτία της αλλαγής της διάθεσής μας.