κείμενο: Αντρια Φωτιάδη
φωτο: Ν. Φωτακόπουλος
Το τρίχωμα του σκύλου είναι ο καλύτερος δείκτης για την κατάσταση της υγείας του. Η πιο μικρές ανωμαλίες ή και διατροφικές ελλείψεις φαίνονται άμεσος: Το τρίχωμα γίνεται θαμπό, χωρίς γυαλάδα, τριχόπτωση ή διαταραχές στην εποχιακή αλλαγή τριχώματος είναι τα πρώτα σημάδια. Η άμεση διαμαρτυρία του δέρματος και του τριχώματος έχει όμως και το καλό, ότι ο κάθε ιδιοκτήτης σκύλου μπορεί να εκτιμήσει σε αυτά εύκολα την κατάσταση υγείας στην οποία είναι ο σκύλος του και να επεμβαίνει εύκαιρα, πριν προλάβει μια αρρώστια να γίνεται σοβαρή.
Η εποχιακή αλλαγή τριχώματος στα σκυλιά γίνεται λόγο της αλλαγής της θερμοκρασίας και φτάνει στο κορύφωμα της δυο φορές το χρόνο, από Μαρτίου-Μάιου και Σεπτεμβρίου- Νοεμβρίου. Αυτός ο τρόπος αλλαγής έπρεπε να προστατεύει τα ζώα παλιά από της κλιματολογικές συνθήκες, του κρύο του χειμώνα και της ζέστης του καλοκαιριού. Επειδή τα σκυλιά μας τώρα κρατιούνται συνήθως σε θερμαινόμενα σπίτια, κάτω από τεχνητό φως, μπορεί να παρουσιάζουν διαταραχές στην αλλαγή τριχώματος. Μια συνεχή αλλαγή τριχώματος παρατηρείται τότε.
Περίπου 4-6 εβδομάδες χρειάζεται ο οργανισμός του σκύλου να αλλάζει και να παράγει καινούργιο τρίχωμα. Επειδή αυτό είναι μια μεγάλη επιβάρυνση του μεταβολισμού, φαίνονται ελλείψεις στην διατροφή σε αυτήν την περίοδο πολύ έντονα.
Οι εποχιακοί ρυθμοί μεταδίδονται από ορμόνες την υπόφυσης (ορμονοαδένας στον εγκέφαλο) στο σώμα. Άλλοι ορμόνες (πχ. οι σεξουαλικές) μεταδίδουν αυτά τα οδηγητικά ερεθίσματα μέχρι τα κύτταρα του δέρματος. Έτσι παρατηρείται σε μερικές περιπτώσεις, ότι μια θηλυκιά έχει πριν από το οίστρο της αυξημένη τριχόπτωση, όταν βρίσκεται στο οίστρο μια παύση της παραγωγής τριχών και μετά μια αυξημένη παραγωγή τριχώματος.
Μετά από την γέννα οδηγούν οι αλλαγές των ορμονών πάλι σε μια αυξημένη απώλεια του τριχώματος.
Τρίχες στο μικροσκόπιο
Κάθε τρίχα χωρίζεται σε κορμό και ρίζα. Η ρίζα είναι ενωμένη με το δέρμα. Κάτω από την ρίζα υπάρχουν ζωντανά δερματικά κύτταρα, τα οποία τροφοδοτούν την τρίχα και αποδίδουν και την χρωστική ουσία (μελανίνη) στην τρίχα. Η ανάμειξη της μελανίνης(το χρώμα του τριχώματος) είναι κληρονομικά καθορισμένη και δεν επηρεάζεται. Το βασικό συστατικό των τριχών είναι οι πρωτεΐνες, οι οποίες αποτελούνται ιδιαίτερα από θειούχα αμινοξέα. Επίσης περιέχουν και αρκετή ποσότητα τσίγκου (200mg/ ανά κιλό) και χαλκού(14 mg ανά κιλό).
Αν και οι τρίχες αποτελούνται κατά κύριο μόνο από “νεκρές” πρωτεΐνες, θεωρούνται σαν όργανα του δέρματος (όπως και τα νύχια). Ένα όργανο δεν έχει μόνο απαραίτητες λειτουργίες, αλλά τροφοδοτείται και από τον οργανισμό. Η τρίχα τροφοδοτείται με λιπαντικές ουσίες. Αυτή οι λιπαντική ουσία είναι απαραίτητη για την καλή υγεία των τριχών, τους δίνει λάμψη, τους κρατάει σε ελαστικότητα και προστατεύει την τρίχα από σπάσιμο. Αρχικά καλύπτονται οι τρίχες με την λιπαντική ουσία, όταν φυτρώνουν. Ύστερα πρέπει ο σκύλος μόνος του να την μοιράζει στο τρίχωμα του στα πλαίσια της σωματικής του υγιεινής (γλείψιμο) .
Μικροί μύες στης ρίζες των τριχών, μπορούν να ανασηκώνουν και να στρώνουν της τρίχες. Μια λειτουργία οι οποία δεν χρησιμεύει στα σκυλιά μόνο για την θερμομόνωση, αλλά και στην επικοινωνία (ανασήκωμα των τριχών της ράχης).
Η τρίχες δεν έχουν νεύρα, αλλά κοντά στης ρίζες και γύρο τους επιφανειακά στο δέρμα υπάρχουν άφθονα νευρικά κύτταρα. Τα νευρικά κύτταρα μπορούν έτσι να ανιχνεύσουν και την παραμικρή επαφή με της τρίχες.
Οι τρίχες λοιπόν είναι ένα όργανο του σώματος με πολλαπλές σημαντικές λειτουργίες. (θερμομόνωση, επικοινωνία, αισθητικό όργανο)
Μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια στα αναγκαία συστατικά είναι απαραίτητη για την σωστή λειτουργία του οργανισμού, ιδίως για την τριχοφυΐα και την λειτουργία των ορμονών.
Επειδή η ισορροπία διαταράσσεται πολύ εύκολα φαίνονται τα πρώτα σημάδια μίας έλλειψης στο τρίχωμα.
Σήμερα γίνονται και αναλύσεις τριχών και έτσι μπορούν να διαγνωσθούν όχι μόνο διαταραχές του μεταβολισμού πολύ γρήγορα, αλλά και χρονικές δηλητηριάσεις και λάθη στην διατροφή. Δυστυχώς αυτός ο τρόπος διάγνωσης είναι ακόμα πολύπλοκος και ακριβός.
Παθολογικές αλλαγές του τριχώματος δεν είναι πολύ ειδικές και μπορούν να έχουν πολλές αιτίες. Έτσι δεν είναι δυνατόν να δοθεί ακριβές διάγνωση με μόνο στοιχείο το τρίχωμα ή το δέρμα. Ο κτηνίατρος θα πρέπει να μας πει τι λείπει του σκύλο μας όταν εμείς βλέπουμε κάποιες αλλαγές του τριχώματος.
Αιτίες
Παθολογικές ή διατροφικές αιτίες μπορούν να έχουν της εξής επιπτώσεις στο τρίχωμα:
- θαμπάδα του τρίχωμα
- λιπαρό, λαδερό τρίχωμα
- ξηρό, εύθραυστο τρίχωμα
- τοπική ή γενική τριχόπτωση
- εύκολη αφαίρεση τριχών/ ολόκληρων τουφών
- αυξημένη τριχόπτωση
Αυτά τα συμπτώματα μπορούν και να συνοδεύονται από αλλαγές του δέρματος (κοκκίνισμα, πιτυρίαση, αιμορραγίες) και από γενικά συμπτώματα ( άσχημη μυρωδιά του σώματος, κνησμός, γλείψιμο ορισμένων περιοχών).
Όλα αυτά μπορούν όμως να έχουν πολλές αιτίες και δεν είναι συμπτώματα μίας συγκεκριμένης αρρώστιας. Σίγουρο είναι ότι ένας κατά τα άλλα υγιές σκύλος δείχνει μόνο μια ανωμαλία του τριχώματος του, όταν δεν τρέφεται σωστά. Έτσι είναι το τρίχωμα και καθρέπτης της διατροφής.
Παθήσεις εσωτερικών οργάνων, ειδικά του ήπατος, του στομάχου, του εντερικού συστήματος και των νεφρών φαίνονται στο δέρμα και στο τρίχωμα.
Παθήσεις του ορμονικού συστήματος (θυρεοειδές, ωοθήκες) έχουν αυξήσεις στην τριχοφυΐα ή τριχόπτωση σαν επιπτώσεις.
Αλλεργίες μπορούν επίσης να εμποδίζουν την τριχοφυΐα και την διατήρηση των τριχών.
Οι βλαβερές ουσίες, άσχετα αν έρθουν σε επαφή με το δέρμα ή εισέρχονται στον οργανισμό με το φαγητό ή το νερό μπορούν επίσης να φέρουν τριχόπτωση και άλλες ενοχλήσεις.
Μύκητες και εξωπαράσιτα οι οποίοι μαζεύονται στο τρίχωμα ή στο δέρμα οδηγούν σε άσχημη κατάσταση του τριχώματος και αυξημένη φαγούρα με τριχόπτωση. Ειδικά οι μύκητες ανιχνεύονται και καταπολεμούνται πολλές φορές δύσκολα.
Συμβουλές
Τελικά μερικές συμβολές για να έχει ο σκύλος σας ένα όμορφο τρίχωμα γεμάτο υγειά:
- Τρέφετε τον σκύλο σας με μια ποιοτική πλήρες διατροφή και αποφεύγετε (ίσως βλαβερά) συμπληρώματα βιταμινών και άλλων. Μόνο ο κτηνίατρος είναι σε θέση να σας συμβουλεύει αν τα χρειάζεται ο σκύλος σας και πότε.
- Όταν κάνετε των σκύλο σας μπάνιο, χρησιμοποιήστε μόνο ειδικά απαλά σαμπουάν, για να αποφεύγετε ερεθισμούς του δέρματος.
- Βουρτσίστε τον σκύλο σας τακτικά. Πολλές παθήσεις του δέρματος ευνοούνται από μπερδεμένο κολλημένο τρίχωμα. Επίσης αιματώνεται το δέρμα μετά από το βούρτσισμα καλύτερα, πράγμα που βοηθάει επίσης για την καλή υγεία του.
- Κρατάτε τα παράσιτα μακριά από τον σκύλο σας. Εξετάστε τον μετά από κάθε βόλτα για τσιμπούρια, ψύλλους και άλλα. Φοράτε του ειδικό κολάρο για να απωθούνται τα παράσιτα.
- Εξετάστε το δέρμα του σκύλου σας τακτικά για μικροτραυματισμούς, κοκκινισμένες περιοχές και εκζέματα.
- Κόψτε τακτικά τα νύχια του σκύλου σας (ή κινείστε τον τόσο ώστε να φθείρονται μόνα τους, που είναι και το ιδανικό).
