Κείμενο – Φώτο: kynology.gr
Όλοι γνωρίζουμε ότι η όσφρηση είναι ίσως η σημαντικότερη από τις αισθήσεις του σκύλου. Μ’ αυτή καθορίζει τα όρια της επικράτειάς του, αναγνωρίζει τους εχθρούς και τους φίλους του, αναζητά και βρίσκει την τροφή του και αντλεί πληροφορίες για τα πάντα στο περιβάλλον του. Αυτό το σημαντικό «όπλο» τον κατέστησε αναντικατάστατο και απολύτως απαραίτητο στον άνθρωπο από την αρχή της ύπαρξής του.
Είναι αληθινή όμως η θεωρία ότι αν δεν υπήρχε ο σκύλος, ο Homo Sapiens θα είχε εξαφανιστεί εδώ και χιλιάδες χρόνια ακριβώς όπως και ο άνθρωπος του Νεάντερταλ;
Σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες η απάντηση σ’ αυτή την ερώτηση είναι οπωσδήποτε καταφατική. Κατά την άποψή τους, οι άνθρωποι και οι σκύλοι έφτασαν στο σημείο να εξαρτώνται απόλυτα ο ένας από τον άλλον κι από τη στιγμή που έγιναν μέλη της ίδιας αγέλης, ο χρόνος δε μπορούσε πια να γυρίσει πίσω.
Στοιχεία από αρχαία κρανία δείχνουν ότι ο άνθρωπος του Νεάντερταλ είχε πολύ μεγαλύτερα οσφρητικά όργανα σε σχέση με τον μοντέρνο άνθρωπο, γεγονός που δεν του επέτρεπε να έχει ευλύγιστο σαγόνι άρα και τη δύναμη του λόγου. Ο Homo Sapiens βασίστηκε στους σκύλους όσον αφορά την όσφρηση με αποτέλεσμα όχι μόνο την ανάπτυξη της δύναμης της επικοινωνίας με το λόγο αλλά κι αυτής του να ονομάζει και να εκπαιδεύει τους σκύλους εργασίας του. Ενώ ο άνθρωπος του Νεάντερταλ αναγκαζόταν να σέρνεται στη γη για να οσφραίνεται τη λεία του, ο Homo Sapiens έστειλε έναν μακρύρυγχο, ελαφροπάτητο σκύλο με κοφτερά δόντια να κάνει αυτή τη δουλειά για λογαριασμό του.
Τα φυσικά ένστικτα του σκύλου, που είχαν εξελιχθεί για να εξυπηρετούν τη δική του επιβίωση, άρχισαν να γίνονται εξίσου χρήσιμα και για τους ανθρώπους. Οι καταυλισμοί των ανθρώπων φυλάσσονταν από σκύλους οι οποίοι τους ειδοποιούσαν όταν πλησίαζε κάποιος ξένος στην περιοχή. Επειδή οι σκύλοι από τη φύση τους τρώνε σχεδόν τα πάντα, καθάριζαν τα αποφάγια καθώς και ό,τι άλλο άφηναν πίσω τους οι άνθρωποι, ακόμη και τα κόπρανά τους.
Σταδιακά, αυτοί οι «καθαριστές» έγιναν κατοικίδια και κατάφεραν να εισχωρήσουν στην ανθρώπινη κοινωνία. Προκάλεσαν την εμφάνιση των πιο καλών κι ευγενικών μας ενστίκτων και μέσω του νόμου της επιβίωσης του πιο χαριτωμένου και πιο χρήσιμου, εξημερώθηκαν και κατέκτησαν τη θέση τους στην καρδιά μας και στην κοινωνία μας. Ενδιαφέρουσα είναι η πειραματική εργασία της Ρωσίδας επιστήμονος Δόκτορος Ludmila Trut με τις γκρίζες αλεπούδες στην αιχμαλωσία. Μόνο σ’ εκείνες που δεν τη δάγκωναν επέτρεπε να αναπαράγονται κι έτσι, σε σαράντα γενεές ελεγχόμενης αναπαραγωγής κατάφερε να εξαλείψει τη φυσική επιθετικότητα και το φόβο της άγριας αλεπούς και να δημιουργήσει ένα παιχνιδιάρικο και φιλικό ζώο που ανταποκρινόταν στο όνομά του και ανέπτυσσε σχέσεις με τον άνθρωπο.
Πολυσχιδή καθήκοντα
Oμως οι σκύλοι επέδειξαν επίσης εξαιρετική εξυπνάδα. Στα περισσότερα μέρη του κόσμου, οι άνθρωποι φρίττουν με την ιδέα της κατανάλωσης του κρέατος του σκύλου, αλλά δεν τους απασχολεί καθόλου το γεγονός ότι τρώνε γλυκύτατα αρνάκια και χαριτωμένα γουρουνάκια. Αυτό οφείλεται μάλλον στο γεγονός ότι οι σκύλοι δείχνουν την ειλικρινή διάθεση να ευχαριστήσουν με κάθε τρόπο τους ανθρώπους κυρίους τους και αναζητούν με αξιοθαύμαστη ενεργητικότητα τρόπους να φανούν χρήσιμοι. Για παράδειγμα, ένας σκύλος που κοιμάται βαθιά, μπορεί αμέσως, χωρίς κανένα πρόβλημα, να ξυπνήσει και να αναλάβει τα καθήκοντά του.
Ο σκύλος έμαθε επιπλέον να ειδικεύεται σε διάφορους τομείς εργασίας, καθιστώντας τον εαυτό του αναντικατάστατο με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Από τον σκύλο για όλες τις δουλειές του παρελθόντος προήλθαν όλες οι ποικιλίες του ποιμενικού σκύλου, του σκύλου φύλακα, του θηραματοφόρου, του κυνηγόσκυλου, του τέρριερ, του ποντικόσκυλου, του ελκηθρόσκυλου, του ιχνηλάτη. Η ανθρώπινη παρεμβολή καθώς και η φυσική επιλογή «παρέδωσαν» στον μοντέρνο άνθρωπο όλες αυτές τις τόσο διαφορετικές φυλές σκύλων που γνωρίζουμε σήμερα, ορισμένες από τις οποίες μοιάζουν να απέχουν έτη φωτός από τον αρχικό τους πρόγονο, το λύκο.
Το πιο καταπληκτικό επίτευγμα του σκύλου όμως, είναι ότι κατάφερε να διατηρήσει την ευνοϊκή θέση του ανάμεσα στους ανθρώπους. Παρόλο που δεν τον χρειαζόμαστε πια μόνο για να οσμίζεται τα ίχνη των μεγάλων θηραμάτων ή για να ξεπετάει τα μικρά θηράματα, πράγμα που ήταν απαραίτητο για την επιβίωση των πρώτων ατόμων του είδους μας, ο σκύλος παραμένει αναντικατάστατος. Το άλογο αντιθέτως, για να φέρουμε ένα παράδειγμα, παραγκωνίσθηκε από μηχανές των οποίων η δύναμη μάλιστα μετριέται σε ίππους. Ο σκύλος έχει διατηρήσει και αυξήσει τη δημοτικότητά του καταφέρνοντας να προσαρμοστεί στις μοντέρνες κοινωνίες μας.
Η συμβίωση με έναν σκύλο μας κρατάει σε φόρμα αφού ασκούμαστε μαζί του βγάζοντάς τον βόλτα. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η πίεση του αίματος μειώνεται όταν χαϊδεύουμε ένα σκύλο ή γελάμε με τα καμώματά του. Άνθρωποι που αισθάνονται μόνοι και «άχρηστοι» ξαναβρίσκουν τη χαρά στη ζωή τους όταν έχουν να φροντίσουν έναν τετράποδο φίλο που τους περιμένει να γυρίσουν στο σπίτι και εκφράζει ειλικρινά την ευτυχία του όταν τους βλέπει.
Οι σκύλοι χρησιμοποιούνται ακόμη σε διάφορες εργασίες και παρόλο που για πολλούς ο επαγγελματικός προσανατολισμός έχει «ελαφρώς» αλλάξει και αναπροσαρμοστεί πολλοί απ’ αυτούς τους υπέροχους τετράποδους ήρωες εξακολουθούν να απασχολούνται στην αρχική τους εργασία.
Εκτός από τη συμβολή τους στην εξέλιξη του Homo Sapiens, οι σκύλοι σώζουν και ζωές. Οι αστυνομικοί σκύλοι σώζουν τις ζωές των αστυνομικών και των αθώων πολιτών ενώ οι στρατιωτικοί σκύλοι αυτές των στρατιωτών. Οι σκύλοι ανίχνευσης ναρκωτικών συμβάλλουν σημαντικά στη δημόσια υγεία. Πολλά από τα θύματα σεισμών και άλλων καταστροφών οφείλουν τη ζωή τους στην καταπληκτική όσφρηση των σκύλων και έρευνες στην Αμερική δείχνουν ότι αυτό το θαυμάσιο όργανο, η μύτη τους, μπορεί να αισθανθεί μικρές αλλαγές στο ανθρώπινο σώμα που προαναγγέλλουν την ύπαρξη καρκίνου καθώς κι εκείνες τις αλλαγές που οδηγούν σε επιληπτική κρίση.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο σκύλος είναι ένα πολύ έξυπνο ζώο. Σε όλο τον κόσμο, εκατομμύρια απ’ αυτούς ζουν στα σπίτια μας και ολόκληρες βιομηχανίες είναι αφιερωμένες στη διατροφή και την άνεσή τους.
Εύκολα οδηγούμαστε στη σκέψη ότι ο σκύλος πιθανότατα ευθύνεται για την ύπαρξη ολόκληρου του ανθρώπινου πολιτισμού, αρκεί να ρίξουμε μια απλή ματιά γύρω μας. Ποιο άλλο πλάσμα έχει γίνει αναπόσπαστα δεμένο κομμάτι του εαυτού μας και της κοινωνίας μας;…
