Κείμενο: Ελεονόρα Βαβάτση- Κτηνίατρος
Βιολογικά τα τσιμπούρια (οι κρότωνες) κατατάσσονται στα ακάρεα. Είναι μικροί παρασιτικοί οργανισμοί που περνούν ένα μέρος της ζωής τους προσκολλημένοι στο δέρμα του σκύλου. Αναφέρονται ως παράσιτα γιατί ζουν εις βάρος άλλου οργανισμού, και εξωπαράσιτα ή εκτοπαράσιτα γιατί εντοπίζονται εξωτερικά, πάνω στο σώμα του σκύλου.
Τα τσιμπούρια γενικά ζουν στο εξωτερικό περιβάλλον σε χώρους σκοτεινούς και υγρούς (π.χ. στο χώμα, κάτω από πέτρες, ξύλα, χόρτα, ακόμα και σε σχισμές από τσιμέντο). Ολοκληρώνουν το βιολογικό τους κύκλο περνώντας από διάφορα εξελικτικά στάδια. Το νεαρό τσιμπούρι (στάδιο νύμφης) για να ολοκληρώσει το βιολογικό του κύκλο πρέπει να τραφεί με αίμα, επομένως να προσκολληθεί στο δέρμα σκύλου.
Πώς όμως αυτό το νεαρό τσιμπούρι αναγνωρίζει την παρουσία κάποιου σκύλου και πώς μετακινείται ώστε να φτάσει πάνω του; Η απάντηση είναι εντυπωσιακή. Το τσιμπούρι αντιλαμβάνεται τη θερμότητα που εκπέμπει το σώμα του σκύλου, καθώς και την αναπνοή του σκύλου μέσω της στιγμιαίας μεταβολής του διοξειδίου του άνθρακα (του εκπνεόμενου αέρα) στο περιβάλλον του. Αυτά είναι τα ερεθίσματα που το ωθούν να κινηθεί ταχύτατα στην κορυφή του κοντινότερου χόρτου και από εκεί να εκτιναχθεί κυριολεκτικά πάνω στο σώμα του διερχόμενου σκύλου. Για τις επόμενες 2-3 ημέρες περιπλανιέται πάνω στο σκύλο, ανάμεσα στο τρίχωμα, μέχρι να βρει περιοχή με λεπτό δέρμα για να προσκολληθεί και να αρχίσει το γεύμα αίματος. Γι αυτό τα περισσότερα τσιμπούρια εντοπίζονται στο κεφάλι (αυτιά, κάτω γνάθος) και στα άκρα (πόδια) με προτίμηση ανάμεσα στα δάκτυλα.
Εφόσον καταφέρει να προσκολληθεί, αρχίζουν οι επιπτώσεις στη υγεία του σκύλου, που ξεκινούν από απλό ερεθισμό του δέρματος και συνεχίζονται με τη μετάδοση επικίνδυνων μικροοργανισμών με συμπτώματα μέτρια ή σοβαρά, έως και το θάνατο του σκύλου.
Απαντώντας στη συχνή απορία ιδιοκτητών σκύλου αν μπορούμε να δούμε έγκαιρα τα τσιμπούρια, αξίζει να αναφερθεί ότι αν μπορούσαμε να τα δούμε την ώρα της προσκόλλησης στο δέρμα του σκύλου θα τα βλέπαμε σαν μικρές κουκίδες (μέγεθος κεφαλής καρφίτσας). Έτσι εξηγούνται οι περιπτώσεις όπου στο ιατρείο διαπιστώνεται ότι ο σκύλος έχει προσβληθεί από ασθένειες μεταδιδόμενες από τσιμπούρια (με πιο συχνή και γνωστή την Ερλιχίωση), ενώ ο ιδιοκτήτης ισχυρίζεται ότι δεν έχει δει τσιμπούρια πάνω στο ζώο του. Το στάδιο του βιολογικού κύκλου του τσιμπουριού που εμείς μπορούμε να δούμε είναι αυτό της νύμφης (μέγεθος μικρής φακής). Αν παραμείνει και συνεχίσει τα γεύματα αίματος, τότε θα δούμε τα χαρακτηριστικά μαύρα τσιμπούρια, μόνα τους ή σε σχηματισμούς (τσαμπιά). Τα στάδια που περιγράφηκαν (παραμονή και αιματοφαγία) είναι απαραίτητα για την αναπαραγωγή του τσιμπουριού.
Η πρόληψη σώζει
Η έγκαιρη και αποτελεσματική πρόληψη στηρίζεται στην παρατήρηση του ιδιαίτερου τρόπου προσκόλλησης του νεαρού τσιμπουριού πάνω στο δέρμα του σκύλου. Εφόσον λοιπόν αυτό γίνεται μηχανικά, με άλματα που δεν μπορούμε φυσικά να εμποδίσουμε, η πρόληψη πρέπει να στηρίζεται στο να γίνει η επιφάνεια του δέρματος του σκύλου ένα περιβάλλον μη ευνοϊκό για την προσκόλληση. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση εξωπαρασιτοκτόνων προϊόντων νέας γενιάς, με δράση παρασιτοκτόνο αλλά και απωθητική. Με τον τρόπο αυτό, αν το τσιμπούρι ανέβει στο δέρμα του σκύλου, κατά την περιπλάνησή του και πριν προσκολληθεί αισθάνεται «τα πόδια του να καίγονται», πέφτει από το σώμα του σκύλου και πεθαίνει.
Η έγκαιρη και αποτελεσματική πρόληψη κατά των εξωπαρασίτων πρέπει να συγκαταλέγεται στον τακτικό έλεγχο της υγείας του σκύλου μας. Δεδομένων των έντονων κλιματολογικών αλλαγών τα τελευταία χρόνια, η εποχικότητα των τσιμπουριών (θερινοί μήνες) για την οποία μιλούσαμε κάποτε δεν είναι πια απόλυτη, και δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που βρίσκουμε τσιμπούρια σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στο χρόνο εφαρμογής των προϊόντων πρόληψης.
Δείτε: Ερλιχίωση του σκύλου!
