Κείμενο: Μαρία Γκινάλα
φωτο: Ν. Φωτακόπουλος
Η καταγωγή των Βελγικών Ποιμενικών, δημοφιλέστερος εκπρόσωπος των οποίων είναι το Γκρένενταλ, χάνεται στα βάθη της ιστορίας. Συγγενικοί των κεντρο-ευρωπαϊκών ποιμενικών που έχουν κοινές ρίζες, δέχτηκαν κάποια επιρροή από τις μολοσσοειδείς και τις ασιατικές ποιμενικές φυλές μέσω των μεγάλων νομαδικών μεταναστεύσεων στην Ευρώπη, αλλά εξελίχθηκαν κυρίως τοπικά σε μικρές αγρο-κτηνοτροφικές κοινότητες, με έντονη την αλληλεπίδραση με τον ευρωπαϊκό λύκο που κάποτε αφθονούσε στην περιοχή. Απόγονοι του Canis Lupus Familiaris Metris Optimae, [ενός κυνίδη που, ενώ συναντάται στην Ευρώπη από το 3000 π.Χ. περίπου και θεωρείται πρόγονος των “λυκοειδών” ποιμενικών φυλών, πιθανολογείται ότι είχε συγγένεια με τον ασιατικό λύκο και ακολούθησε τη μετανάστευση των ινδοευρωπαίων] είναι εν πολλοίς και οι Γερμανικοί και Ολλανδικοί Ποιμενικοί. Οι τελευταίοι (Hollandse Herdershonden) έχουν μεγάλες ομοιότητες με τους Βελγικούς ποιμενικούς, τόσο που να πιστεύεται ότι προέρχονταν από το ίδιο υλικό, μέχρι ο τύπος τους να σταθεροποιηθεί τον 18ο αιώνα (με γενναία πρόσμιξη αίματος Γερμανικού Ποιμενικού). Στη χώρα μας υπάρχει ακόμα κάποια σύγχυση, αφού ορισμένοι αποκαλούν “μαύρα λυκόσκυλα” και τα Γκρένενταλ και τα ολόμαυρα δείγματα Γερμανικού Ποιμενικού. Φυσικά δε χρειάζεται να τονίσουμε ότι πρόκειται για ξεχωριστές φυλές! Μια προσεκτική ματιά αποδεικνύει ότι παρά κάποιες επιφανειακές ομοιότητες, έχουν μεγάλες διαφορές τύπου και αρκετά διαφορετικούς χαρακτήρες επίσης…
Το Γκρένενταλ έχει τεράστια δημοτικότητα σε όλο τον κόσμο και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί. Δεν είναι μόνο εξαιρετικός σκύλος εργασίας με πολλά “ταλέντα”, θαυμάσιος οικογενειακός σύντροφος και φύλακας με υψηλή ευφυΐα και εκπαιδευσιμότητα, αλλά διαθέτει και εντυπωσιακή αισθητική παρουσία, με κομψό και φίνα σμιλεμένο, αριστοκρατικό κεφάλι και μακρύ, αστραφτερό, κατάμαυρο μανδύα.
Η καταγωγή
“Πατέρας” της φυλής θεωρείται ο Nicholas Rose, ένας εστιάτορας από την περιοχή Groenendael του Βελγίου που έδωσε τ΄όνομά της στη φυλή. Από το ζευγάρωμα της σκύλας του “Petite” με τον “Picard d’Uccle”, προήλθε ο γενάρχης Duc de Groenendael, που βρίσκεται πίσω απ΄όλα τα σύγχρονα Γκρένενταλ. Τα μαύρα τσοπανόσκυλα που καλλιέργησε ο Rose, αναπαράγονταν με σταθερή πιστότητα τύπου.
Οι Βελγικοί Ποιμενικοί εξελίχτηκαν σε διάφορες περιοχές της πατρίδας τους, από κτηνοτρόφους που χρειάζονταν ένα δυνατό, ταχύ, ευέλικτο, θαρραλέο και έξυπνο τσοπανόσκυλο που θα είχε την αναγκαία αντοχή στο εξαιρετικά μεταβλητό κλίμα και τις ακραίες θερμοκρασίες της υπαίθρου. Η σχετική απομόνωση των κτηνοτροφικών αυτών κοινοτήτων και των κοπαδιών, επέφερε τις αλλαγές και τις ιδιαιτερότητες των 4ων Βελγικών ποιμενικών φυλών που γνωρίζουμε σήμερα ως Γκρένενταλ, Τερβύρεν, Μαλινουά και (το πολύ σπάνιο) Λεκενουά.
Ο καθηγητής Adolphe Reul της Κτηνιατρικής Σχολής των Βρυξελλών ίδρυσε τον όμιλο Club du Chien de Berger Belge το 1891 και η εθνική φυλή του Βελγίου ενέπνευσε τους συγγραφείς Ouida & Maeterling να γράψουν αντίστοιχα τα έργα “Dog of Flanders” & “Our Friend the Dog”, που έφεραν στο προσκήνιο τα προσόντα των Βελγικών Ποιμενικών και έστρεψαν την προσοχή του κυνόφιλου κοινού σ΄αυτούς.
Λίγα χρόνια μετά την ίδρυση του Εθνικού Ομίλου, ο κος Beernaerts, ένας κάτοικος της πόλης Uccle, απέκτησε ένα μακρύτριχο μαύρο τσοπανόσκυλο από την περιοχή της Feluy-Alquennes, που τον εντυπωσίασε με την ομορφιά, την ταχύτητα και το γεμάτο σιγουριά ποιμενικό του στυλ. Ο σκύλος αυτός ήταν το ταίρι της Petite και πέρασε στην ιστορία της φυλής με το όνομα Picard d’Uccle.
Ο καθηγητής Ρεούλ εξύμνησε ένα απόγονο του αρχικού ζευγαρώματος Picard x Petite το 1896, όταν η φυλή έκανε το ντεμπούτο της στις εκθέσεις μορφολογίας και έκτοτε θεωρήθηκε ότι η σταθεροποίηση του επιθυμητού τύπου είχε επιτευχθεί. Ήδη καθιερωμένη στην εργασία, η φυλή άρχισε να γνωρίζει ευρύτερη αναγνώριση και εξάπλωση.
Η δημοτικότητα του Γκρένενταλ σύντομα ξεπέρασε τα σύνορα του Βελγίου και αυτής της Ευρώπης. Εισήχθη στις Η.Π.Α. στις αρχές του αιώνα μας και χρησιμοποιείται έκτοτε με εξαιρετική επιτυχία σαν αστυνομικός σκύλος στην χώρα αυτή αλλά και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου. Υπηρέτησε και στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους και είναι μια από τις πλέον καθιερωμένες φυλές εργασίας σε καθήκοντα αμύνης και έρευνας. Στην Ολλανδία, το Βέλγιο και τη Γαλλία, τα Γκρένενταλ, Μαλινουά και Τερβύρεν χρησιμοποιούνται περισσότερο από τους Γερμανικούς Ποιμενικούς ως υπηρεσιακοί σκύλοι. Τα σκήπτρα δημοτικότητας του Γκρένενταλ στην Ευρώπη κατέχει η Βρετανία, ενώ στις Η.Π.Α. και τις κεντροευρωπαϊκές χώρες έχει υποσκελιστεί κάπως από το συγγενικό του Τερβύρεν και σε ορισμένες περιπτώσεις, από το Μπουβιέ της Φλάνδρας. Αλλά τη φήμη του σαν ένα από τα πιο έξοχα σκυλιά πολλαπλών καθηκόντων, είναι σταθερή και αξιόπιστη τόσο όσο και η απόδοσή του σε διάφορους τομείς προσφοράς στην ανθρωπότητα.
Ιδιαιτερότητες και χαρακτήρας
Πολύ ελαφρύς και ευέλικτος για το μέγεθός του σκύλος, το Γκρένενταλ διαθέτει αστραπιαίες αντιδράσεις και εξαιρετική όσφρηση. Αναδεικνύεται σε έξοχο ανιχνευτή ναρκωτικών και εκρηκτικών αλλά το ποιμενικό του ένστικτο παραμένει επίσης οξύτατο και από εκεί ακριβώς πηγάζει η ικανότητά του ως προστάτης ατόμων και περιουσίας. Η ταχύτητα, η αλτικότητα και η αθλητικότητά του είναι πολύ πάνω του μέσου όρου και συνδυάζονται με μια έμφυτη χάρη, αρμονική κίνηση και τη γοητευτική προσωπικότητα ενός πολύ εκφραστικού και νοήμονος σκύλου. Το ταμπεραμέντο του είναι αρκετά θερμό και αντιδρά στην εκπαίδευση με ενθουσιασμό και προθυμία. Χρειάζεται πάντως ήπιο χειρισμό, μεγάλη κοινωνικοποίηση και προσοχή στην ανατροφή του για να κατευθυνθούν σωστά τα ένστικτά του. Το ευάγωγο Γκρένενταλ έχει σταθερή συμπεριφορά και είναι ακούραστο στα καθήκοντά του ενώ η αφοσίωσή του είναι συγκινητική. Εξαιρετικά ευαίσθητο στις επιθυμίες των οικείων του, είναι τρυφερό και προστατευτικό με τα παιδιά. Αισιόδοξο, εύθυμο, ζωηρό σκυλί, διαθέτει κοφτερό μυαλό με μεγάλη φιλομάθεια και ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλία εφευρίσκοντας λύσεις σε προβλήματα και πρωτόγνωρες καταστάσεις. Έχει την τάση να κινείται κυκλικά γύρω από το “ποίμνιο” του (που μπορεί να είναι ο ιδιοκτήτης και η οικογένειά του, ή οι καλεσμένοι που κάθονται μαζί τους στο τραπέζι!) ενώ διατηρεί κάποια, τυπικά “ποιμενική”, έμφυτη δυσπιστία προς τους ξένους – χωρίς αυτή να συγχέεται με επιθετικότητα: το ένστικτό του να προστατεύσει είναι ισχυρότατο, αλλά όπως κάθε ισορροπημένος σκύλος το Γκρένενταλ αντί να προκαλεί, αντιδρά μόνο στον αληθινό κίνδυνο.
Η εξωτερική εμφάνιση, όπως ακριβώς και ο χαρακτήρας του Γκρένενταλ, δεν αφήνουν ασυγκίνητο τον κυνόφιλο που αναζητά ένα πολυτάλαντο και εντυπωσιακό σύντροφο και φύλακα για όλη την οικογένεια, που προσαρμόζεται το ίδιο καλά στην πόλη και στην εξοχή, αρκεί να ζει μαζί με τους κυρίους του σε οικογενειακό περιβάλλον και να του εξασφαλίζεται η έντονη καθημερινή άσκηση που έχει ανάγκη.
Η φυλή βαριέται γρήγορα και οδηγείται σε νευρικότητα και συναφή σύνδρομα, αν δεν δίνονται οι απαραίτητες διέξοδοι στην ευφυΐα, την επιθυμία της να φανεί χρήσιμη στον άνθρωπο και την αθλητικότητά της. Το Γκρένενταλ δεν ευδοκιμεί απομονωμένο στο μπαλκόνι ή το σπιτάκι του κήπου σαν διακοσμητικό φυτό: έχει έντονη ψυχολογική ανάγκη ν΄ακολουθεί τους οικείους του παντού και να μοιράζεται την καθημερινή ζωή τους. Όταν αυτή η ανάγκη δεν ικανοποιείται, ο σκύλος γίνεται ευέξαπτος, καταστροφικός και με τάση για παρατεταμένο γαύγισμα.
Πρέπει να ξέρετε ότι…
Η τροφή του (το Γκρένενταλ είναι σχετικά “λιτοδίαιτο”) πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας, ρυθμίζοντας την ποσότητα και την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες ανάλογα με το είδος ζωής και τις ανάγκες του ζώου. Η φυλή έχει άριστη υγεία αλλά προσβάλλεται και αυτή από ισχιακή δυσπλασία. Το όριο ζωής της είναι αρκετά υψηλό και εκτός από την καθημερινή φροντίδα του πλούσιου μανδύα, δεν έχει υπερβολικές απαιτήσεις που να την κάνουν ακατάλληλη για το μέσο κυνόφιλο.
Το Γκρένενταλ χαρακτηρίζεται αισθητικά από το πλούσιο, διπλό τρίχωμα που είναι κατάμαυρο, στιλπνό, ολόισιο και αρκετά μακρύ, σχηματίζοντας εντυπωσιακή “χαίτη” στον τράχηλο και το στήθος.
Το βλέμμα των σκουρόχρωμων ματιών είναι ευθύ, τίμιο, γενναίο και ευφυές με μια έκφραση αισιοδοξίας και ετοιμότητας. Μαζί με τα μικρά, κομψά, όρθια αυτιά, δίνει στο πρόσωπο του Γκρένενταλ την ξεχωριστή του φυλετική σφραγίδα, που μαζί με την ασύγκριτα περήφανη στάση, τις τετράγωνες αναλογίες και την ανάλαφρη, εργονομική κίνηση, κάνουν πραγματικά αξέχαστη εντύπωση. Η θερμή ιδιοσυγκρασία και η γενναία καρδιά του, ο έντονος ζήλος που εκδηλώνει στις ανάγκες της οικογενείας του, η αυτοπεποίθηση και η εντιμότητά του, ανέδειξαν το Γκρένενταλ σε εξαιρετικά αγαπητό σκυλί, “πρώτο μεταξύ ίσων” από τις Βελγικές ποιμενικές φυλές και εξαιρετικά δημοφιλείς στην Ελλάδα.
Η εγχώρια εκτροφή γνωρίζει ανάπτυξη και η παγκόσμια σταθερή εξάπλωση της φυλής παρέχει εγγυήσεις για το μέλλον της. Οι σωστά φιλτραρισμένες, επίλεκτες εισαγωγές είναι ακόμα απαραίτητες για τη βελτίωση των εκτρεφόμενων στην Ελλάδα Γκρένενταλ και ελπίζουμε σύντομα να ιδρυθεί και στη χώρα μας ο Όμιλος που θα δώσει οργανωμένη μορφή στην προσπάθεια των εκτροφέων και ιδιοκτητών να υπηρετήσουν σωστά αυτήν την τόσο αξιόλογη φυλή…
