κείμενο: Γιαννακοπούλου Ιωάννα, Κτηνίατρος
Φώτο: Ν. Φωτακόπουλος
ΚΑΘΑΡΟΑΙΜΟΙ ΣΚΥΛΟΙ
-Γιατί μας είναι άκρως απαραίτητοι.
-Γιατί μπορούν να υπάρξουν μόνο μέσα στα πλαίσια της Επιλεκτικής Καθαρόαιμης Ερασιτεχνικής Εκτροφής.
-Γιατί δε συνδέονται σε καμία απολύτως περίπτωση με τη δημιουργία αδεσπότων.
-Πώς μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα στη λύση του προβλήματος.
Άνθρωποι και σκύλοι
Από αρχής γενέσεως του σκύλου, ο άνθρωπος που εξημέρωσε και άρχισε να χρησιμοποιεί τον σκύλο στις διάφορες εργασίες του, επέλεγε και κρατούσε για αναπαραγωγή τους σκύλους εκείνους που ανταποκρίνονταν καλύτερα και αποτελεσματικότερα στις απαιτήσεις του έργου τους. Ο σκύλος είναι δημιούργημα του ανθρώπου και η κάθε φυλή δημιουργήθηκε με συγκεκριμένα σωματικά χαρακτηριστικά και με συγκεκριμένο, προβλέψιμο χαρακτήρα, ώστε να είναι προσαρμοσμένη στις εργασίες στις οποίες χρησιμοποιείται, ώστε να επιτελεί βέλτιστα το έργο της στις κλιματικές και άλλες συνθήκες στις οποίες διαβιεί. Για αυτό το λόγο έχουμε και αυτή την ποικιλομορφία που συναντάμε στις καθαρόαιμες φυλές σκύλων.
Οι εργασίες που καλούνται να επιτελέσουν οι σκύλοι, από την αρχαιότητα έως σήμερα, εκτός από το προφανές της συντροφιάς στον άνθρωπο , είναι πλείστες και ιδιαίτερα σημαντικές. Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στους σκύλους φύλαξης ποιμνίων μικρών και μεγάλων παραγωγικών ζώων, προστατεύοντας τα κοπάδια από άγριους θηρευτές και βοηθώντας τον ποιμένα στη διαχείριση των κοπαδιών. Στους σκύλους που βοηθούν τον άνθρωπο στο κυνήγι, είτε ως δείκτες της θέσης του θηράματος, όπως τα πόιντερ, είτε ως επαναφοράς του θηράματος στον κυνηγό, όπως τα λαμπραντόρ, είτε και ως μέσο κυνηγιού, όπως τα λαγωνικά καταδίωξης, που πιάνουν τα ίδια το θήραμα. Άλλοι σκύλοι επιτελούν εργασίες σωματοφυλακής, γενικής φύλαξης ή και ειδικές εργασίες, όπως τα ντόμπερμαν ή τα μπόξερ και τα μαλινουά. Αυτοί είναι οι σκύλοι των σωμάτων ασφαλείας, οι σκύλοι των ομάδων διάσωσης του Ερυθρού Σταυρού και της ΕΜΑΚ, οι σκύλοι ανιχνευτές στα τελωνεία, στα αεροδρόμια και στην αστυνομία, οι σκύλοι του στρατού και τόσοι άλλοι. Κάποιες φυλές τις έχουμε εξελίξει τόσο, που έχουν στο διάβα των αιώνων αλλάξει χρήση, όπως τα λάμπραντορ και άλλες φυλές που εργάζονται ως οδηγοί τυφλών ή ως σκύλοι θεραπείας.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάνω από 400 αναγνωρισμένες φυλές σκύλων αναγνωρισμένες από την Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία ανά τον κόσμο, αρκετές εκ των οποίων μετρούν εκατοντάδες ή και χιλιάδες χρόνια ύπαρξης. Πολλές από αυτές τις φυλές αριθμούν πάρα πολύ μικρούς πληθυσμούς ατόμων που να ανήκουν σε αυτές (<300), σε τέτοιο σημείο που αν επρόκειτο για κάποιο άλλο είδος ζώου θα έμπαινε στις λίστες των απειλούμενων με εξαφάνιση, ενώ άλλες έχουν ήδη αφανιστεί και είναι πια αναφορές στα κυνολογικά και ιστορικά κείμενα. Πολλές χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εκδώσει λίστες με αυτές τις φυλές και γίνεται προσπάθεια διάσωσής τους.
Η ερασιτεχνική εκτροφή
Όλες αυτές τις φυλές, τις δημοφιλείς και τις σπάνιες συνάμα, τις διαφυλάττουν και τις διατηρούν οι ανά τον κόσμο ερασιτέχνες – χομπίστες εκτροφείς. Είναι άτομα που στον ελεύθερο χρόνο τους και όσο τους επιτρέπει η κανονική τους εργασία, ασχολούνται με την επιλεκτική εκτροφή της αγαπημένης τους φυλής. Μπορούν να συντηρούν δύο, τρία ή και περισσότερα σκυλιά ανάλογα με το τι τους επιτρέπουν τα οικονομικά τους. Τα σκυλιά τους ζουν μαζί τους στο σπίτι, σαν μέλη της οικογένειας τους ή έχουν θετούς γονείς άτομα του ευρύτερου κύκλου φίλων του εκτροφέα, ώστε να έχουν την προσοχή που τους αρμόζει σαν αληθινά μέλη μιας οικογένειας. Τα σκυλιά του εκτροφέα είναι επιλεγμένα από τις γραμμές αίματος που έχουν τα χαρακτηριστικά που του αρέσουν και πολλές φορές έχουν αγοραστεί από διάσημα εκτροφεία του εξωτερικού. Ο ερασιτέχνης εκτροφέας μετέχει με τα σκυλιά του σε εκθέσεις μορφολογίας στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, κυνηγώντας τις διακρίσεις των σκύλων του και την επιβεβαίωση της ποιότητας της εκτροφής του. Φροντίζει να ελέγχει την υγεία των ζώων του, ειδικά αυτών που θα αναπαράξει , προβαίνοντας σε όλες τις κτηνιατρικές εξετάσεις τόσο για τα κοινά όσο και για τα ειδικά προβλήματα της εκάστοτε φυλής. Όταν θα φτάσει η ώρα να αναπαράξει κάποιο ζώο, μπορεί να φτάσει και σε άλλη ήπειρο προκειμένου να βρει το κατάλληλο ταίρι, για να έχει τα καλύτερα αποτελέσματα στους απογόνους του. Όταν έρθουν τα κουτάβια, θα ξενυχτήσει δίπλα στη σκύλα του και στα κουτάβια της, θα πάρει άδεια από τη δουλειά του αν χρειαστεί και για τους επόμενους δύο μήνες θα φροντίσει για τη σωστή τους ανατροφή, την κτηνιατρική τους φροντίδα και την σωστή κοινωνικοποίησή τους έπειτα. Θα ψάξει να βρει τους ιδανικούς ιδιοκτήτες για την ιδιοσυγκρασία του κάθε κουταβιού και θα περιμένει όσο κι αν χρειαστεί. Θα τα δώσει μόνο στους ανθρώπους που θα πληρούν όλα τα κριτήρια, που απαιτεί κι ο ίδιος από τον εαυτό, για να είναι σίγουρος ότι θα ζήσουν δίπλα τους ευτυχισμένα μέχρι το τέλος της ζωής τους. Με τους νέους ιδιοκτήτες θα κρατήσει επαφές, για να μαθαίνει νέα τους και αν για οποιοδήποτε λόγο ο νέος ιδιοκτήτης αναγκαστεί να εγκαταλείψει τον σκύλο του είναι ήδη προσυμφωνημένος και απαράβατος όρος ότι ο σκύλος θα επιστραφεί εκεί όπου γεννήθηκε, στον εκτροφέα του.
Ο ερασιτέχνης – χομπίστας εκτροφέας είναι ο μοναδικός άνθρωπος που μπορεί με το μεράκι, τις γνώσεις και την αγάπη του, να φέρει στον κόσμο εκείνα τα ζώα που θα εκπληρώνουν όλες τις προϋποθέσεις που πρέπει, ώστε να είναι άρτια σε ό,τι αφορά στη μορφολογία αλλά κυρίως στο χαρακτήρα που θα πρέπει να έχει η φυλή στην οποία ανήκουν. Ζώα ισορροπημένα που μπορούν να επιτελέσουν στο μέγιστο την εργασία για την οποία προορίζονται. Εάν εκλείψει η ερασιτεχνική εκτροφή στην Ελλάδα, εκτός του ότι οποιαδήποτε ζήτηση για κάποιο καθαρόαιμο ζώο θα καλύπτεται από τις εισαγωγές κουταβιών από φάρμες σκύλων των Βαλκανίων, επιπλέον θα εκλείψουν αυτόματα και τα ζώα που επιτελούν το έργο που αναφέραμε στην αρχή, τα σκυλιά κυνηγοί, οδηγοί, φύλακες, διάσωσης, ανίχνευσης, του στρατού κτλ., καθώς τα έξοδα εισαγωγής σκύλων κατάλληλων να εκπληρώσουν αυτά τα καθήκοντα είναι ιδιαιτέρως αυξημένα. Αυτό θα συμβεί διότι για τον επαγγελματία εκτροφέα, η εκτροφή είναι μια επαγγελματική δραστηριότητα η οποία και αποσκοπεί πρωτίστως και απαραιτήτως στο κέρδος και στην οικονομική του εξασφάλιση χωρίς να θέτει ως προτεραιότητα την ευζωία των σκύλων. Θεμιτό μεν, ανίκανο δε ως γραμμή αφετηρίας, να δημιουργήσει τα σκυλιά της ανώτερης ποιότητας και προδιαγραφών που περιγράφηκαν ανωτέρω.
Όχι στην επαγγελματική εκτροφή
Ο επαγγελματίας εκτροφέας διατηρεί τα σκυλιά όπως ορίζει η νομοθεσία, σε ενδιαίτημα ζώων, σε ειδικά κλουβιά, στα οποία έχουν την απολύτως βασική κτηνιατρική φροντίδα που ορίζει η νομοθεσία της χώρας μας, με την πλήρωση των στοιχειωδώς απαιτούμενων νομοθετικά συνθηκών ευζωίας και στο μοντέλο εκτροφής των παραγωγικών ζώων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση, με στόχο την κάλυψη της εκάστοτε ζήτησης της αγοράς, ανάλογα συνήθως με το ποια φυλή είναι στη μόδα. Δεν τον ενδιαφέρει η ποιότητα των σκύλων που θα παράξει, ούτε θα αφιερώσει χρόνο στην διαμόρφωση ενός ισορροπημένου χαρακτήρα στα κουτάβια του, ζωτικής, υπέρτατης και αδιαπραγμάτευτης σημασίας για φυλές με ισχυρό ταμπεραμέντο και χαρακτήρα. Εξαντλεί όλα τα περιθώρια που του αφήνει η κρατική νομοθεσία για τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας, της παραγωγικότητας και του οικονομικού κέρδους του, ενώ δεν χρειάζεται για τους σκοπούς που θέλει να εκπληρώσει, να ακολουθεί τους περιορισμούς της Διεθνούς Κυνολογικής Ομοσπονδίας, μιας και η εγγραφή των γεννών στον Κυνολογικό Όμιλο δεν είναι απαραίτητη από το κράτος για τη λειτουργία του και δεν υποχρεούται έτσι στους αυστηρούς περιορισμούς των Ομίλων της χώρας, οι οποίοι και αποτελούν προαπαιτούμενο ώστε οι τελευταίοι να εκδώσουν τους γενεαλογικούς χάρτες, κοινώς των pedigree των κουταβιών.
Η οργανωμένη κυνοφιλία
Ο ερασιτέχνης – χομπίστας εκτροφέας σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελματιών λειτουργεί και υπάρχει μονάχα μέσα στο πλαίσιο της Διεθνούς Κυνολογικής Ομοσπονδίας, του Κυνολογικού Ομίλου της χώρας του και του Ομίλου της φυλής του, ακολουθώντας τους περιορισμούς και τους κανόνες εκτροφής που αυτοί θέτουν. Αυτό τι σημαίνει στην πράξη; Οι κανόνες αναπαραγωγής προσδιορίζονται πιο αυστηρά από τους κυνολογικούς ομίλους με μεγαλύτερους περιορισμούς. Όλα τα κουτάβια της εκτροφής του είναι καταγεγραμμένα με αριθμό microchip καταχωρημένο στα βιβλία γενεαλογίων του κυνολογικού ομίλου στο όνομά του ή στο όνομα του ιδιοκτήτη, στον οποίο μπορεί να τα μεταβιβάσει. Όλα έχουν χαρτιά καθαροαιμίας – γενεαλογικούς χάρτες, τα ονομαζόμενα pedigree, τα οποία είναι και τα μόνα που μπορούν να πιστοποιήσουν την αληθή καθαροαιμία ενός ζώου και σε καμία περίπτωση η εξωτερική εμφάνιση μονάχα. Αν διαπιστωθεί να αντιβαίνει τους κανόνες, υπόκειται σε ποινές και δεν του επιτρέπεται να δηλώσει κουτάβια. Οι ηθικοί περιορισμοί για τους ερασιτέχνες – χομπίστες εκτροφείς που ανήκουν στους κόλπους της οργανωμένης κυνοφιλίας είναι ακόμα περισσότεροι και συνίστανται σε όλα όσα περιγράφηκαν παραπάνω για να είναι δυνατή η συνέχιση των εκτροφικών γραμμών με απογόνους καλύτερους των προγόνων τους.
Παγκοσμίως, η ερασιτεχνική εκτροφή και η οργανωμένη κυνοφιλία προστατεύονται, η μεν πρώτη γιατί είναι η μοναδική εκτροφή η οποία διασφαλίζει και φροντίζει τα μέγιστα για την ευζωία των ζώων ενώ και συντηρεί την πολιτισμική παράδοση διατηρώντας και διασώζοντας φυλές που αλλιώς θα είχαν αφανιστεί, η δε δεύτερη διότι παράγει πολιτισμό και κοινωνικό έργο προάγωντας την υπεύθυνη ιδιοκτησία, ενισχύει σημαντικά τον εσωτερικό και εξωτερικό τουρισμό με τις τριάντα και πλέον κυνοφιλικές διοργανώσεις ανά έτος και τις αμέτρητες διοργανώσεις κυνηγετικών αγώνων και αγώνων ικανοτήτων και κυναθλητισμού, δημιουργεί δεσμούς με τον σκύλο ως σύντροφο του ανθρώπου και συνεργάτη του. Οι δυτικές και βόρειες ευρωπαϊκές χώρες με ανεπτυγμένη και εκτεταμένη ερασιτεχνική εκτροφή δεν έχουν αδέσποτα, όλοι γνωρίζουμε μάλιστα ότι εισάγουν προς υιοθεσία τα αδέσποτα των ανατολικών και βαλκανικών χωρών.
Φάρμες εκτροφής σκύλων
Οι χώρες με επαγγελματικές φάρμες εκτροφής σκύλων, κυρίως χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ και των Βαλκανίων όπου επιδιώκεται το γρήγορο κέρδος, βρίθουν σε αδέσποτα σκυλιά και τα εξάγουν στις κυνοφιλικά πολιτισμένες κοινωνίες της Ευρώπης. Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που το διεθνές φιλοζωικό κίνημα συνταράχθηκε από τα σκάνδαλα και τις εικόνες βαρύτατης κακοποίησης των ζώων σε αυτές τις επαγγελματικές φάρμες εκτροφής σκύλων.
Από όλα τα παραπάνω, μπορεί εύκολα κάποιος συμπεράνει, πως το κοινό στο οποίο απευθύνεται η ερασιτεχνική εκτροφή είναι οι συνειδητοποιημένοι ιδιοκτήτες, οι υπεύθυνοι ιδιοκτήτες, οι ιδιοκτήτες που θα έχουν μελετήσει και θα έχουν κάνει έρευνα για την φυλή που αποφάσισαν να επιλέξουν. Είναι αυτοί που θα συμπεριφέρονται στο ζώο τους ως πραγματικό μέλος της οικογένειάς τους, που θα το σέβονται και σε καμία περίπτωση δε θα το εγκατέλειπαν στο δρόμο ως αδέσποτο. Σε καμία περίπτωση δεν θα το αναπαρήγαγαν χωρίς τις προϋποθέσεις των κυνολογικών ομίλων, αφού η αναπαραγωγή ελέγχεται ακόμα και στα ζώα που αφήνουν το εκτροφικό τους σπίτι από τον ερασιτέχνη – χομπίστα εκτροφέα και δεν επιτρέπεται αναπαραγωγή χωρίς τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις, σε καμία περίπτωση δε θα δημιουργήσουν αδέσποτα, σε καμία περίπτωση δεν θα αφήσουν το σκυλί τους να περιφέρεται στους δρόμους, γιατί είναι ένα πραγματικό μέλος της οικογένειας τους με όλη τη σημασία της λέξης. Τα αδέσποτα είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία πολυμιγάδες από μίξεις διαφόρων φυλών που αναπαράχθηκαν στο δρόμο. Σπανιότατα περισυλλέγονται ζώα που ομοιάζουν φαινοτυπικά με κάποια καθαρόαιμη φυλή, αλλά συνήθως δε έχουν microchip ή αν έχουν δεν έχει εντοπιστεί κάποιο ποτέ εγγεγραμμένο στα γενεαλογικά βιβλία του Κυνολογικού Ομίλου, το οποίο σημαίνει ότι δεν είναι σε καμία περίπτωση κουτάβι που γεννήθηκε στα πλαίσια της ερασιτεχνικής εκτροφής. Αν βρεθεί κάποιο ομοιάζον σε καθαρόαιμο ως αδέσποτο, η προέλευσή του εντοπίζεται σε γέννες που έγιναν από σκυλιά χωρίς pedigree από ιδιώτες, που ουδεμία σχέση έχουν με την ερασιτεχνική εκτροφή, ή σε κάποιο ζώο αγορασμένο από κάποιο pet shop που αγοράστηκε παρορμητικά και ανεύθυνα χωρίς ποτέ να δηλωθεί από τον ιδιοκτήτη το microchip στις αρμόδιες υπηρεσίες. Τη στιγμή που στον υπόλοιπο κόσμο γίνεται προσπάθεια του περιορισμού και της απαγόρευσης της πώλησης ζώων στα pet shops, στην Ελλάδα πρωτοπορούμε προάγοντας τις εισαγωγές από puppy mills του εξωτερικού και την πώληση κουταβιών απευθείας απο τον χονδρέμπορο, που θα προέρχονται από φάρμες σκύλων γυρνώντας το ρολόι εκατό τουλάχιστον χρόνια πίσω.
Ανάγκη η κυνοφιλική παιδεία
Συμπερασματικά και συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε να καταλήξουμε στο ότι η οργανωμένη κυνοφιλία καλλιεργεί κυνοφιλική παιδεία, δημιουργεί κυνοφιλικά υπεύθυνες κοινωνίες, ενώ η ερασιτεχνική εκτροφή είναι η μόνη που μπορεί να εξασφαλίσει την πραγματική ευζωία των σκύλων που ανήκουν στους κόλπους της, καθώς δημιουργεί σκύλους υψηλών προδιαγραφών με ισορροπημένους χαρακτήρες που γίνονται πραγματικά μέλη των νέων τους οικογενειών, μετά από συνειδητές και υπεύθυνες επιλογές και αποφάσεις ιδιοκτησίας. Γίνεται σαφές και ξεκάθαρο ότι δεν είναι η ερασιτεχνική εκτροφή αυτή που δημιουργεί τα αδέσποτα αλλά είναι αυτή η οποία εάν υποστηριχθεί και ενισχυθεί ως ο κοινώς αποδεκτός τρόπος απόκτησης ενός σκύλου συντρόφου, όπως στις πολιτισμένες και εύρωστες χώρες της δύσης, θα μπορούσε να αποτελέσει την λύση στην ύπαρξη και τον πολλαπλασιασμό των αδέσποτων ζώων στη χώρα μας.
